دامنه (Domain بخوانید دامِین) همان آدرسی است که کاربران در مرورگر اینترنت خود وارد می‌کنند تا یک وب‌سایت را مشاهده کنند. برای مثال دامنه سایت من bahmani با پسوند info. است یا دامنه سایت گوگل برابر google با پسوند com. می‌باشد.
خیلی از افراد مبتدی، دامنه و هاست را با هم اشتباه می‌گیرند. برای راه‌اندازی یک وب‌سایت شما نیاز به تهیه دامنه و هاست دارید. هاست(وب سرور) فضایی است که فایل‌های سایت شما در آن نگه‌داری می‌شود و دامنه در واقع آدرس آن فضا است. هاست را مثل یک خانه در نظر بگیرید و دامنه را مثل آدرس آن خانه.
شما می‌توانید برای وب‌سایت خود هر نام دامنه‌ای و با هر پسوندی را به دلخواه خود برگزینید به شرط اینکه آن نام دامنه قبلاً توسط فرد دیگری ثبت نشده باشد. حتی برای ثبت دامنه نیازی نیست که حتماً وب‌سایت داشته باشید. شما می‌توانید دامنه مدنظر خود را ثبت نمایید و هر موقع که قصد راه‌اندازی وب‌سایت داشتید از آن استفاده کنید.
هزینه ثبت دامنه با پسوند ملی (کشور ایران پسوند ir. دارد) بسیار ارزان است و با هزینه‌ای کمتر از 6 هزار تومان می‌توان یک دامنه ir. را برای مدت زمان یک سال ثبت نمود.
اگر کنجکاو هستید که بدانید دامنه‌ها چرا به وجود آمدند و چگونه کار می‌کنند یا اینکه می‌خواهید با انواع نام دامنه آشنا شوید پس حتماً ادامه این مطلب را مطالعه نمایید. همه نکات فنی را به ساده‌ترین شکل ممکن برای شما توضیح داده‌ام.
چرا دامنه به وجود آمد؟
اینترنت شبکه‌ای بزرگ از کامپیوتر‌های متصل بهم است. در واقع در هر کشور شبکه‌ای از کامپیوتر‌های متصل بهم وجود دارند. این شبکه‌ها به وسیله کابل‌کشی‌های زمینی یا بین اقیانوسی به شبکه‌های سایر کشور‌ها متصل شده‌اند.
سایت شما برای اینکه در دسترس همه باشد باید روی یک کامپیوتر متصل به شبکه اینترنت که آن را وب‌سرور می‌نامیم میزبانی شود. برای شناسایی یک کامپیوتر خاص در این شبکه عظیم کامپیوتری از یک رشته اعداد به نام IP (بخوانید: آی پی) استفاده می‌شود. برای مثال IP کامپیوتری (سرور) که سایت گوگل در آن قرار دارد برابر 72.14.192.0 می‌باشد.
پس برای اینکه افراد مختلف بتوانند از سایت گوگل دیدن کنند باید این آدرس IP را به خاطر بسپارند و در مرورگر اینترنت خود وارد کنند.
وقتی شما این IP را در مرورگر خود وارد می‌کنید؛ مرورگر شما درخواستی مبنی بر مشاهده سایت را به سمت سروری که سایت من در آن میزبانی می‌شود ارسال می‌کند و سرور در جواب، صفحه اصلی سایت من را به سمت مرورگر شما ارسال می‌کند تا درنهایت شما آن را مشاهده کنید.
حال فرض کنید برای مشاهده هر سایتی مجبور بودید یک رشته اعداد مختلف را حفظ می‌کردید! اینکار چقدر خسته کننده و زجرآور بود؟ پس همانطور که شماره موبایل دوستان خود را حفظ نمی‌کنید لازم نیست IP سایت‌های مختلف را هم حفظ نمایید.
در واقع دامنه‌ها اختراع شدند تا این مشکل را حل کنند. پس برای مشاهده سایت من دیگر لازم نیست آی پی 158.58.66.1 را به خاطر بسپارید! فقط کافی است دامنه bahmani.info را که هم حفظ کردن و هم املای آن آسان‌تر است به خاطر بسپارید و هر موقع که خواستید وارد سایت من شوید آن را در نوار آدرس مروگر اینترنت خود وارد کنید.
دامنه چگونه کار می‌کند؟
بسیار خب، دریافتیم که دامنه به وجود آمد تا شما از حفظ کردن آدرس ip کامپیوتری(سرور) که یک وب‌سایت روی آن نگه‌داری می‌شود رهایی پیدا کنید. اگر شما آدرس ip را به مرورگر خود بدهید مرورگر شما کاملاً می‌داند که درخواست مشاهده سایت را به کدام سرور باید ارسال کند.
اما اینکه کدام دامنه مرتبط با ip کدام کامپیوتر است چطور مشخص می‌شود؟ یعنی وقتی یک نام دامنه را به مرورگر خود می‌دهید؛ مرورگر شما از کجا بفهمد که سایت مقصد در کدام سرور نگه‌داری می‌شود؟
وقتی شما نام یک دامنه را در مرورگر اینترنت خود وارد می‌کنید ، مرورگر شما ابتدا یک درخواست به سمت یک سرور جهانی که سیستم نام دامنه (DNS) را شکل می‌دهد می‌فرستد. در این سرور آدرس IP سرور‌های مختلف با دامنههای مرتبط به آن‌ها نگه‌داری می‌شود.
اگر IP دامنه شما در این سرور موجود بود به درخواست شما پاسخ داده می‌شود و اگر موجود نبود درخواست شما به سمت Name Server دیگری فرستاده می‌شود تا در نهایت ip مرتبط با نام دامنه شما پیدا شود. در واقع Name Serverها وظیفه ترجمه نام‌های دامنه به ip را دارند.
وقتی ip سروری که سایت مقصد را میزبانی می‌کند پیدا شد این ip به سمت مروگر شما ارسال می‌شود و حالا که مرورگر شما می‌داند باید درخواست مشاهده سایت را به کدام سرور ارسال کند ادامه مراحل مثل قبل طی می‌شود و سرور محتویات صفحه وبی که درخواست نموده‌اید را به سمت مروگر شما برمی‌گرداند.
روندی که ذکر شد توسط مرورگر وب کاربر و در کسری از ثانیه بدون اینکه کاربر متوجه شود انجام می‌شود. اما وظیفه شما به عنوان مالک دامنه چیست؟ یعنی DNS SERVERها اطلاعات دامنه‌ها و ipهای مرتبط به آن‌ها را از کجا بدست می‌آورند؟ این وظیفه شماست تا به عنوان مالک دامنه، ip سرور و نام دامنه خود را در این DNS SERVERها ثبت نمایید.
روال کار به این صورت است که معمولاً بعد از خریداری سرویس میزبانی وب (هاستینگ)، آدرس name serverهای هاستینگ مربوطه برای شما ایمیل می‌شود و شما باید در پنل مدیریت دامنه خود آدرس این name serverها را وارد نمایید. بعد از تنظیم name serverها دیگر نیازی به تغییر آن‌ها نمی‌باشد مگر اینکه سرور یا هاستی که سایت شما در آن میزبانی می‌شود تغییر کند.
اگر هم که هاست و دامنه خود را از یک شرکت میزبانی وب تهیه کنید این فرآیند معمولاً به شکل خودکار انجام می‌شود و نیازی به تنظیم دستی name serverها نیست.
چرا باید یک دامنه ثبت کنم؟
هدف اصلی از ثبت دامنه داشتن یک آدرس برای مراجعه کاربران به سایتتان است با این حال داشتن دامنه کاربردهای دیگری هم برای شما دارد.
از آنجایی که دامنه ir. بسیار ارزان است شما حتی اگر قصد راه‌اندازی وب‌سایت هم در حال حاضر ندارید می‌توانید اسم شرکت ، کتاب ، سرگرمی ، ایده یا هر چیزی را که در نظر دارید برای دامنه خود ثبت کنید. شاید روزی که تصمیم به ثبت دامنه بگیرید دیر شده باشد و دامنه مدنظرتان را فرد دیگری گرفته باشد.
شما می‌توانید هر چند عدد دامنه که بخواهید را ثبت کنید.خیلی از افراد هستند که هیچ وب‌سایتی ندارند ولی کارشان تجارت دامنه است. در واقع آن‌ها دامنههای زیبا و کاربردی را شناسایی و ثبت می‌کنند و با قیمت چندین برابری به فروش می‌رسانند.
شما اگر وب‌سایت هم ندارید می‌توانید روی نام دامنه خود ایمیل شخصی داشته باشید. مثلاً می‌توانید یک دامنه با نام فامیلی خود ثبت نمایید و برای خودتان یا تک تک اعضای خانواده‌تان ایمیل‌های جدیدی تعریف کنید.در واقع به جای استفاده از سرویس‌های gmail یا yahoo ایمیل‌ها به آدرس شخصی شما ارسال شوند. برای مثال ایمیل شخصی من mj@bahmani.info می‌باشد.
همچنین می‌توانید دامنه خود را به هر آدرسی در صفحه وب منتقل کنید. مثلا به جای ارایه یک آدرس طولانی از اینستاگرام یا تلگرام خود می‌توانید دامنه خود را روی صفحات شبکه اجتماعی خود منتقل(Redirect) کنید. در این صورت افراد با وارد کردن دامنه شما در مرورگر خود به جای مشاهده وب‌سایتتان، صفحه شما در اینستاگرام یا تلگرام یا هر جای دیگری که شما اراده کنید را مشاهده می‌کنند.
انواع مختلف دامنه چه هستند؟
یک نام دامنه از دو سطح تشکیل شده است :
- دامنه سطح بالا (TLD=Top Level Domain) که همان پسوند دامنه است.
- دامنه سطح دوم (SLD=Second Level Domain) که همان نام دامنه است.
شما برای دامنه سطح دوم (SLD) یا نام دامنه خود می‌توانید اسامی مختلفی انتخاب کنید. این اسم می‌تواند نام شرکت ، نام خودتان ، نام فروشگاه ، یک اسم مخفف یا هر اسم ، کلمه یا عبارت دیگری که دوست دارید باشد. برای مثال نام دامنه من bahmani است.
اما برای دامنه سطح بالا (TLD) یا همان پسوند دامنه محدودیت‌هایی وجود دارد. محبوب‌ترین و معروف‌ترین پسوند دامنه com. است. پسوندهای دیگری هم مثل org. یا net. یا ir. و … هم وجود دارند. من برای وب‌سایت خودم پسوند info. را برگزیده‌ام.
شما مجاز به ثبت هر پسوند دامنه‌ای نیستید و قیمت ثبت پسوندهای مختلف نیز با هم متفاوت است. در ادامه به بررسی انواع مختلف پسوند دامنه یا همان دامنه سطح بالا (TLD) می‌پردازم :
- Top Level Domain – TLD (دامنه سطح بالای عمومی) :
پسوندهای عمومی نام دامنه هستند. همه افراد می‌توانند این پسوندها را ثبت کنند. صدها نوع مختلف پسوند دامنه در این دسته قرار می‌گیرند. برای مثال com. یا net. یا org. بسیار معروف هستند و برخی مثل info. یا agency. یا club. و … کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- Country Code Top Level Domain – ccTLD (دامنه سطح بالای کشوری) :
به هر کشوری یک نوع پسوند دامنه خاص اختصاص داده شده است. برای مثال پسوند دامنه ایران ir. ، پسوند دامنه انگلستان uk. و یا آمریکا us. می‌باشد.
فقط افراد بومی هر کشور می‌توانند دامنه مخصوص به کشور خود را ثبت کنند. البته برخی کشور‌ها این امکان را به افراد غیربومی هم می‌دهند. اگر مخاطبان سایت شما صرفاً ایرانی هستند توصیه می‌شود دامنه ir. را انتخاب کنید زیرا در موتورهای جستجو سایت شما بیشتر به کاربران ایرانی توصیه می‌شود.
- Sponsored Top Level Domain – sTLD (دامنه سطح بالای سازمانی) :
این نوع پسوند دامنه مخصوص گروه خاصی از سازمان‌ها یا مؤسسات هستند. برای مثال پسوند edu. برای مؤسسات آموزشی ، یا پسوند gov. برای ادارات دولتی آمریکا می‌باشد. برای ثبت این نوع دامنه‌ها باید مجوزهای لازم ارایه شود.
چه کسی دامنه را برای من ثبت می‌کند؟
آیکان (ICANN) که مخفف “شرکت اینترنتی نام‌ها و اعداد واگذارشده” است سیستم نام دامنه (DNS) را مدیریت می‌کند. آیکان یک سازمان بین‌المللی غیرانتفاعی می‌باشد و مدیریت نام‌های دامنهٔ عمومی و کشوری را بر عهده دارد.
ثبت دامنههای سطح بالای عمومی مانند com. در نمایندگی‌های آیکان در کشورهای مختلف انجام می‌شود.در واقع آیکان به شرکت‌هایی خاص مجوز ثبت و فروش دامنههای مختلف را اعطا می‌کند. برای مثال مرجع ثبت دامنه ir. در ایران ، ایرنیک nic.ir می‌باشد که تحت نظارت سازمان جهانی آیکان قرار دارد.
خود این نمایندگی‌ها نیز به شرکت‌های میزبانی وب (هاستینگ) اجازه ثبت دامنه می‌دهند. پس برای ثبت دامنه شما لازم نیست به سراغ نمایندگی‌های اصلی بروید و از طریق جایی که هاست خود را خریداری می‌کنید می‌توانید در کمتر از 5 دقیقه دامنه مدنظر خود را هم به صورت آنلاین ثبت نمایید.
در واقع شرکت‌های هاستینگ از طرف شما دامنه را ثبت و خریداری کرده و حتی name serverها را با توجه به هاستی که تهیه نموده‌اید تنظیم می‌نمایند. جالب اینکه در اکثر موارد قیمت تمام شده ثبت دامنه برای شما از این طریق بسیار کمتر است.
چگونه دامنه انتخاب کنم؟
در حال حاضر بیش از 350 میلیون نام دامنه ثبت شده وجود دارد و روزانه هزاران دامنه جدید هم به این تعداد اضافه می‌شود. پس می‌توان گفت که اکثر دامنههای خوب قبلاً توسط افراد دیگر گرفته شده‌اند.
پس اگر دامنه‌ای قبلاً ثبت شده بود یا باید به امید اینکه صاحب دامنه آن را تمدید نکند صبر کنید تا انقضای دامنه فرا برسد ( احتمال اینکه دامنههای خوب یا فعال تمدید نشوند بسیار کم است) یا باید با صاحب فعلی دامنه وارد مذاکره شوید و به قیمتی بسیار بالاتر دامنه را از او خریداری کنید و یا باید در انتخاب نام دامنه کمی خلاقیت به خرج دهید و نامی پیدا کنید که قبلاً ثبت نشده باشد.
شرکت هاستینگی که از طریق آن دامنه مد نظر خود را ثبت می‌کنید وضعیت فعلی دامنه را به شما نشان می‌دهد و اگر دامنه‌ای اشغال بود اجازه ثبت آن را به شما نمی‌دهد. همچنین توسط ابزار whois می‌توانید اطلاعات تماس صاحب فعلی یک دامنه را مشاهده کرده و با او وارد مذاکره شوید.
در انتخاب نام دامنه بهتر است موارد زیر را مد نظر داشته باشید :
- از پسوندهای دامنه‌ای استفاده کنید که اکثر مردم آن‌ها را می‌شناسند مثلاً com. یا ir.
- نامی را انتخاب کنید که کوتاه باشد و آسان به خاطر سپرده شود
- تلفظ نام دامنه شما آسان باشد و املای چند پهلو نداشته باشد
- ترجیحاً از اعداد یا خط فاصله در دامنه خود استفاده نکنید
- از ابزارهای پیشنهاد نام دامنه مثل namemesh ایده بگیرید
- سابقه دامنه و برند خود را در سطح اینترنت و وب بررسی فرمایید.
چگونه یک دامنه بخرم؟
شما به صورت آنلاین و در کمتر از 5 دقیقه به آسانی می‌توانید دامنه مد نظر خود را ثبت نمایید. سایت‌های فراوانی وجود دارند که این کار را برای شما انجام می‌دهند. اگر در خارج از ایران هستید یا امکان پرداخت دلاری دارید سرویس دامنه گوگل یا سایت godaddy از سایت‌های معروف ثبت دامنه هستند.
اگر در ایران هستید همه شرکت‌های ارایه دهنده خدمات میزبانی وب (هاستینگ) از طریق وب‌سایتشان اینکار را برای شما انجام می‌دهند. توصیه می‌شود هاست و دامین خود را از یک شرکت تهیه کنید تا مدیریت و تمدید امور دامنه و هاستتان آسان‌تر شود. پیشنهاد من هم برای افراد ساکن ایران شرکت لیموهاست می‌باشد.
البته برای ثبت دامنههای ملی با پسوند ir. نیاز است در سایت nic.ir ثبت‌نام کرده و یک شناسه دریافت نمایید. پس از دریافت شناسه آن را در اختیار شرکت هاستینگ خود قرار می‌دهید تا از طرف شما دامنه ir. مد نظرتان را ثبت نماید.
برای ثبت دامنههای بین‌المللی مثل com. و net. و … نیازی به ثبت‌نام در nic.ir نیست.
راهنمای جامع ثبت دامنه ملی و بین المللی را اینجا مشاهده کنید.
توجه داشته باشید که زیر دامنه (subdomain) نیازی به خریداری ندارد و شما می‌توانید از طریق هاستینگ خود هر تعداد زیردامنه که بخواهید ایجاد کنید.در واقع وب‌سایت‌ها از زیردامنه استفاده می‌کنند تا یک سایت کوچک‌تر را تحت دامنه اصلی خود راه‌اندازی کنند. برای مثال شما ممکن است برای بخش وبلاگ سایت خود بخواهید از یک سیستم مدیریت محتوای مجزا از سایت اصلی خود استفاده کنید یا برای فروشگاه خود بخواهید از یک اسکریپت اختصاصی استفاده کنید.
زیر دامنه شما می‌تواند هر نامی داشته باشد. برای مثال اگر دامنه شما example.com است آنگاه زیر دامنه شما می‌تواند blog.example.com باشد. قسمت www در آدرس وب‌سایت‌ها هم در واقع یک زیردامنه است .شما می‌توانید سایت اصلی خود را با www یا بدون www نمایش دهید.
بسیار عالی، از آنجایی که اکثر کسانی که در مورد دامنه سوال دارند از افراد مبتدی هستند سعی نمودم تا جای ممکن به شکلی ساده مطالب را به شما انتقال دهم. انتخاب دامنه خوب مهم است ولی زیاد روی آن وسواس به خرج ندهید و اگر قصدتان برای ورود و فعالیت در دنیای وب جدی است زودتر دامنه مدنظر خود را ثبت کرده و با کمک سیستم مدیریت محتوایی مثل وردپرس بدون کدنویسی یک سایت را آماده نمایید. اگر در ابتدای راه هستید توصیه می‌کنم حتماً مطالب زیر را به ترتیب مطالعه فرمایید:
- وب (Web) چیست و چگونه به وجود آمد؟
- راهنمای جامع طراحی و ساخت سایت ( از صفر تا صد )
- وردپرس (WordPress) چیست؟ (همه آنچه که باید بدانید)
همچنین اگر هر سوالی در مورد دامنه دارید خوشحال می‌شوم در نظرات زیر این پست پاسخگوی شما باشم.
