دیجیتال مارکتینگ رو قورت بده! بازاریابی دیجیتال چیست؟

دیجیتال مارکتینگ (بازاریابی دیجیتال) به معنی علاقه‌مند کردن افراد به محصولات و خدمات خود با استفاده از ابزارهای دیجیتال است. ابزارهایی مثل کامپیوتر، گوشی‌های تلفن همراه، تلویزیون، رادیو، سی دی، وب‌سایت، شبکه‌های اجتماعی، اپلیکیشن موبایل، پیامک و … .

بازاریابی دیجیتال و بازاریابی اینترنتی اکثراً به جای هم به کار برده می‌شود اما باید توجه داشت که بازاریابی دیجیتال یک محدوده وسیع‌تر از بازاریابی اینترنتی را در بر می‌گیرد. برای مثال تلویزیون و رادیو از ابزارهای بازاریابی سنتی هستند و جز بازاریابی اینترنتی به حساب نمی‌آیند ولی با توجه به دیجیتال بودن این ابزارها می‌توان آن‌ها را در دسته دیجیتال مارکتینگ قرار داد.

البته از تعاریف که بگذریم امروزه به عنوان یک شغل هدف از استخدام یک کارشناس دیجیتال مارکتینگ بیشتر توانایی او بر مهارت‌های بازاریابی اینترنتی است. یعنی به عنوان یک دیجیتال مارکتر باید بتوانید از طریق وب‌سایت و شبکه‌های اجتماعی افراد جدیدی را با یک کسب‌وکار آشنا کرده و در نهایت آن‌ها را تبدیل به مشتری نمایید.

برای بدست آوردن این توانایی مهارت‌هایی مثل مدیریت سایت، مدیریت شبکه‌های اجتماعی، سئو، تبلیغات آنلاین، بازاریابی محتوایی، بازاریابی ایمیلی و… لازم می‌باشد. همچنین شما باید درک عمیقی از مفاهیم بازاریابی مثل قیف فروش و سفر مشتری داشته باشید.

همانطور که مشاهده می‌کنید دیجیتال مارکتینگ حوزه بسیار وسیعی است و مفاهیم مختلفی را در برمی‌گیرد. در سازمان‌های بزرگ برای هر یک از مهارت‌های بالا ممکن است از چندین نیرو کمک گرفته شود. پس شما به عنوان یک دیجیتال مارکتر باید ضمن یک آشنایی کلی با مهارت‌های فوق در هر یک که علاقه بیشتری دارید به تخصص برسید.

البته رمز موفقیت شما در دیجیتال مارکتینگ بیشتر به مدل فکری و ذهنیت شما برمی‌گردد. تمام رسانه‌های دیجیتال یک ابزار هستند و صرفاً توانایی کار کردن با این ابزارها شما را یک دیجیتال مارکتر نمی‌کند. بلکه شما باید توانایی تحلیلی بالایی داشته باشید تا با به کار بردن استراتژی مناسب افراد بیشتری را جذب کرده و به مشتری تبدیل نمایید.

خیلی‌ها توانایی مدیریت صفحات اینستاگرام را دارند ولی تعداد معدودی از صفحه‌ها و پیج‌ها در اینستاگرام به درآمد میلیونی می‌رسند. از طرفی دیگر، یک وب‌سایت یا فروشگاه اینترنتی ممکن است بازدیدکنندگان زیادی داشته باشد ولی در عین حال افراد کمی از آن خرید کنند. این هنر دیجیتال مارکتر است که با بهبود نرخ تبدیل وب‌سایت افراد بیشتری را به مشتری تبدیل نماید.

پس در ادامه این راهنما به توضیح کامل‌تر دیجیتال مارکتینگ و زیرشاخه‌های آن می‌پردازم. همچنین اگر صرفاً به افزایش فروش و درآمد از طریق اینترنت علاقه‌مند هستید در مطلبی جداگانه به طور مفصل‌تر به بازاریابی اینترنتی پرداخته‌ام.

دیجیتال مارکتینگ چیست؟

کلمه دیجیتال مارکتینگ از دو کلمه دیجیتال و مارکتینگ تشکیل شده است. دو کلمه‌ای که حتی هر یک به تنهایی معنای ملموسی در ذهن بیشتر افراد ندارد. پس بیایید برای درک بهتر بازاریابی دیجیتال به بررسی هر واژه به طور جداگانه بپردازیم:

• دیجیتال :

این کلمه از Digit به معنی رقم گرفته شده است. به تجهیزات الکترونیکی که اطلاعات را در قالب رشته‌ای از ارقام 0 و 1 ذخیره یا پردازش می‌کنند دیجیتال گویند. در واقع 0 و 1 زبان صحبت کردن با کامپیوتر و تجهیزات الکتریکی است. این دو عدد بیانگر دو ولتاژ الکتریکی متفاوت هستند که درک آن‌ها برای وسایل الکترونیکی ممکن است.

برای مثال ساعت‌های عقربه‌ای به شکل مکانیکی و با چرخ‌دنده عملی می‌کنند ولی ساعت‌های دیجیتال زمان را در قالب کدهای 0 و 1 پردازش کرده و به شکلی قابل فهم برای انسان نمایش می‌دهند. هر کاری که شما در فضای دیجیتال و با وسایل الکترونیکی انجام می‌دهید در نهایت تبدیل به رشته‌ای از اعداد 0 و 1 می‌شود.

البته هیچ جای ترس و نگرانی وجود ندارد؛ شما به عنوان یک دیجیتال مارکتر نه نیازی است که از این فرآیند سر در بیاورید و نه حتی نیازی است با زبان‌های برنامه‌نویسی سطح بالا یا پایین آشنایی داشته باشید. کار اصلی شما چیزی است که در توضیح واژه Marketing (بازاریابی) به آن پرداخته‌ام.

• مارکتینگ (بازاریابی):

بازاریابی فرآیند خلق، ترویج و مبادله ارزش است. ارزشی که شما ارایه می‌دهید محصول یا خدمتتان است و ارزشی که مشتری به شما می‌دهد همان هزینه‌ای است که در ازای محصول شما می‌پردازد.

بازاریابی از 4 رکن اصلی تشکیل شده که به 4P معروف است:

• محصول (Product) : ارزشی که به مشتری ارایه می‌دهید چیست؟
• قیمت (Price) : برای دریافت این ارزش مشتری باید چه بهایی بپردازد؟
• مکان (Place) : مکان توزیع محصول و مبادله ارزش با مشتری کجاست؟
• ترویج (Promotion) : این ارزش را چگونه به مخاطبان معرفی می‌کنید؟

در بخش محصول شما باید با تحقیقات بازار، نیاز و دغدغه مخاطبان خود را درک کرده و با توجه به آن محصول خود را طراحی نمایید. بعد از طراحی و خلق محصول، قیمت بهینه برای آن را پیدا کنید. قیمتی که هم بیشترین سود را عاید شما کند و هم مشتریان حاضر باشند آن را بپردازند.

اگر کسب‌وکار اینترنتی دارید مکان توزیع محصول شما وب‌سایت یا اپلیکیشن موبایل است. برخی کسب‌وکارهای کوچک هم به یک صفحه اینستاگرام بسنده می‌کنند. برخی هم برای ترویج محصول خود از فضای آنلاین استفاده کرده ولی در نهایت محصول خود را به شکل حضوری عرضه می‌کنند.

منظور از ترویج این است که چگونه محصول خود را در ذهن مخاطب جا انداخته و آن را به مخاطبان معرفی می‌کنید؟ در پیام‌های تبلیغاتی خود روی چه مزیت رقابتی تکیه می‌کنید؟ توجه داشته باشید که خیلی از افراد به اشتباه بازاریابی را مساوی تبلیغات می‌دانند در حالی که تبلیغات فقط بخش کوچکی از بازاریابی است و در قسمت ترویج (Promotion) قرار می‌گیرد.

نکته اینکه تمام این 4 رکن باید در هماهنگی کامل با هم باشند. مثلاً اکثر افراد گوشی آیفون را یک کالای لوکس می‌دانند. به این خاطر که شرکت اپل هم در طراحی محصول، هم در قیمت گذاری و هم در مکان و نحوه ترویج محصول خود این ویژگی را در نظر گرفته است.

• دیجیتال+مارکتینگ :

در خط اول این مطلب دیجیتال مارکتینگ را علاقه‌مند کردن افراد به محصول خود با استفاده از ابزارهای دیجیتال تعریف کردم. حال به 4 رکن بازاریابی دقت کنید. در هر کدام، توسط ابزارهای دیجیتال چگونه می‌توانید مخاطب را به ارزشی که ارایه داده‌اید علاقه‌مند کنید؟

برای مثال اگر محصول فیزیکی دارید این محصول چگونه می‌تواند دیجیتالی‌تر شود؟ ساعت‌های هوشمند و تقریباً هر گجتی که امروزه در بازار مشاهده می‌کنید نمونه بارزی از پاسخ به این سوال هستند.

با استفاده از ابزارهای دیجیتال قیمت محصول خود را چگونه می‌توانید بهینه‌تر کنید؟ مثلاً استفاده از برخی تجهیزات دیجیتال باعث می‌شود نیروی انسانی کم‌تری نیاز داشته باشید و در نتیجه بتوانید قیمت نهایی محصول را کاهش دهید.

چگونه می‌توانید برای عرضه و فروش محصول خود از ابزارهای دیجیتال کمک بگیرید؟ فروشگاه‌های اینترنتی ، اپلیکیشن‌های تاکسی اینترنتی مثل اوبر یا اسنپ و … همگی پاسخ به این سوال بوده‌اند.

و در نهایت چگونه می‌توانید برای ترویج و شناساندن ارزش خود به دیگران از ابزارهای دیجیتال کمک بگیرید؟ یکی از راه‌ها می‌تواند تولید محتوای مفید برای کاربران در سایت و شبکه‌های اجتماعی باشد.

مزایای دیجیتال مارکتینگ

در اینجا بد نیست با برخی مزایا که به لطف بازاریابی دیجیتال در اختیار کسب‌وکارها قرار گرفته است آشنا شوید.

• مقرون بصرفه است. کافی است هزینه یک بیلبورد را با هزینه تبلیغات اینترنتی مقایسه کنید. شما می‌توانید تبلیغات کلیکی را با کم‌ترین بودجه حتی زیر 1 میلیون تومان شروع کنید ولی برای اجاره یک بیلبورد به مدت یک ماه در سطح شهر حداقل به ده‌ها میلیون تومان سرمایه نیاز دارید.
• محدود به مکان و زمان نیستید. می‌توانید هر فردی را در هر موقعیت جغرافیایی نشانه بگیرید. در واقع با بازاریابی دیجیتال، شما دسترسی به جمعیت انبوه در هر زمان و مکانی دارید.
• قابل اندازه‌گیری و رهگیری است. آمار بازدید از محتواهای تبلیغاتی شما و اینکه تبلیغاتتان چقدر اثربخش بوده است کاملاً قابل اندازه‌گیری است. مهم‌ترین خاصیت دیجیتال مارکتینگ این است که شما با آمار و ارقام سر و کار دارید و بر اساس این آمار می‌توانید تحلیل‌های مختلفی بر اساس واقعیات و نه فرضیات انجام دهید.
• هدفمند است. می‌توانید محتوا یا تبلیغات خود را فقط به گروه خاصی از افراد که جز مخاطبان هدفتان هستند نمایش دهید و بابت افرادی که به محصولات و خدمات شما علاقه‌مند نیستند هزینه نمی‌پردازید.
• قابلیت قبیله‌سازی دارید. می‌توانید گروه و جامعه‌ای از افراد علاقه‌مند به خود را در فضای آنلاین تشکیل دهید. این افراد همان دنبال‌کنندگان شما در شبکه‌های اجتماعی یا اعضای سایتتان هستند و بنا بر رویدادها یا کمپین‌های مختلف از این سرمایه انسانی می‌توانید به خوبی استفاده نمایید.
• دسترسی همیشگی به مخاطب دارید. می‌توانید پیام خود را در هر زمانی که اراده کنید به گوش دنبال کنندگان یا اعضای سایتتان برسانید. اگر فردی در شبکه‌های اجتماعی شما را دنبال کرد همیشه به او دسترسی دارید. اما آیا در مغازه خود اطلاعات تماس افرادی به جز مشتریان خود را در اختیار دارید؟
• قابلیت شخصی‌سازی دارید. می‌توانید با توجه به علاقه‌مندی و سلیقه هر فرد محتوای متفاوتی به او نمایش دهید. حتماً دقت کرده‌اید که صفحه اول فروشگاه‌های اینترنتی مثل دیجی‌کالا کاملاً برای شما و دوستتان متفاوت است!
• به راحتی می‌توانید تغییر تاکتیک و استراتژی دهید. در فضای آنلاین گرافیک بنر تبلیغاتی شما خوب نیست؟ مشکلی ندارد بدون هیچ هزینه‌ای، تبلیغات را متوقف می‌کنید و یک بنر جدید با پیامی جدید جایگزین آن می‌کنید. اما عوض کردن یک بیلبورد چقدر برای شما هزینه‌بر است؟
• جایی هستید که اکثر مردم حضور دارند. امروزه اکثر مردم بیشتر وقت خود را در فضای آنلاین سپری می‌کنند. کافی است یک نگاه به سرنشینان اتوبوس‌های واحد شهری بیاندازید. چند درصد از آن‌ها به تبلیغات محیطی و بیلبوردها نگاه کرده و چند درصدشان سرشان در موبایلشان است؟

مفاهیم و اصطلاحات دیجیتال مارکتینگ

در بازاریابی مفاهیمی وجود دارد که درک آن‌ها برای موفقیت در دیجیتال مارکتینگ هم ضروری است و باعث می‌شود با یک دید کلی‌ و جامع‌تر به بازاریابی در فضای دیجیتال بپردازید. پس در ادامه به معرفی مختصر سه مفهوم پرسونا، قیف فروش و سفر مشتری پرداخته‌ام و برای مطالعه بیشتر می‌توانید به مطلب مربوطه در آکادمی بهمنی مراجعه کنید.

پرسونا

پرسونا شخصیتی خیالی است که شما آن‌ را بر اساس تحقیقات مختلف می‌سازید تا به هویت افرادی که ممکن است خریدار محصول شما باشند پی ببرید.

در واقع شما ویژگی‌های شخصیتی ، علایق ، نیازها ، اهداف و آرزو‌ها ، ترس‌ها ، سن ، جنسیت ، شغل و … یک فرد خیالی که بیشترین احتمال را دارد تا در آینده از محصول و خدمات شما استفاده کند را ترسیم می‌نمایید.

برای ساخت پرسونای مخاطب  از روش‌های مختلف تحقیقات بازار و همچنین از اطلاعات واقعی موجود از خریداران استفاده می‌شود ولی نکته مهم این است که پرسونا بر اساس مشتری ایده‌آل شما ترسیم شود. یعنی مشتری که بیشترین سود ممکن را برای کسب‌وکار شما ایجاد کرده و همچنین شما از معامله با او لذت می‌برید.

پس از ترسیم پرسونای مشتری، استفاده از آن در خلق و طراحی محصول، بازاریابی آنلاین و آفلاین، تولید محتوا، طراحی رابط کاربری (UI)، طراحی تجربه کاربری (UX)، تبلیغات آنلاین و آفلاین، سئو، کپی رایتینگ، هک رشد و هر کجایی که فکرش را بکنید کاربرد دارد.

اهمیت پرسونا از آنجایی است که شما به واسطه آن می‌توانید دقیقاً مخاطبی که مناسب کسب‌وکار شما است را پیدا کرده و تلاش‌های بازاریابی و بهبود محصول خود را در جهت رضایت آن شخص بهینه کنید. پرسونا از هدر رفت سرمایه ، زمان و انرژی شما جلوگیری کرده و باعث می‌شود کسب‌وکار شما هر چه زودتر به سودآوری و رشد برسد.

اگر مایل هستید در مورد پرسونا، نحوه طراحی و ساخت آن اطلاعات بیشتری کسب کنید حتماً مطلب زیر را مطالعه فرمایید:

بیشتر بدانید :
پرسونای مشتری چیست؟ آموزش ساخت + مثالهای کابردی

قیف فروش

قیف فروش در یک جمله مدلی از یک فرآیند است که طی آن افراد کاملاً ناآشنا با کسب‌وکار خود را به مرور زمان به مشتری خود تبدیل می‌کنید.

قیف فروش را مثل یک قیف در دنیای واقعی در نظر بگیرید. درواقع در قیف یک ورودی بزرگ‌تر داریم و یک خروجی کوچک‌تر و در یک بازه زمانی مشخص همه ماده‌ای که وارد قیف می‌شود نمی‌تواند از آن خارج شود. این اولین مشخصه یک قیف است.

در قیف فروش هم به همین صورت است با این تفاوت که ماده‌ای که در قیف فروش ریخته می‌شود افرادی هستند که برای اولین بار با کسب‌وکار شما آشنا شده‌اند و نکته اینکه در قیف فروش تمام افرادی که با کسب‌وکار شما در ورودی قیف آشنا می‌شوند به مشتری تبدیل نشده و از خروجی قیف خارج نمی‌شوند.

درواقع این هنر شماست که از میان افرادی که در ورودی قیف با کسب‌وکار شما آشنا می‌شوند تعداد بیشتری را به عنوان مشتری از آن خارج نمایید.

طی شدن فاصله بالای قیف فروش تا پایین آن فرآیندی زمان‌بر است. شما نمی‌توانید انتظار داشته باشید شخصی تا تبلیغ شمارا دید و با کسب‌وکار شما آشنا شد از شما خرید کند بلکه باید او را در مراحل مختلف قیف پرورش دهید و کم‌کم به مشتری تبدیل کنید.

در پرورش مشتری در طول قیف فروش از ابزارهایی مثل ایمیل مارکتینگ، تولید محتوای مفید برای مخاطبان، ارسال مطالب آموزشی، پیشنهادات و آفرهای ویژه، برگزاری وبینار و لایو و… می‌توان استفاده کرد.

درواقع شما در طول قیف فروش باید کم‌کم اعتماد مخاطب را جذب کرده و با او یک رابطه پایدار بسازید.

بیشتر بدانید :
قیف فروش (Sales Funnel) چیست؟ (به زبان ساده و کاربردی)

سفر مشتری

خود را جای مشتری بگذارید. او از مرحله‌ای که هیچ آگاهی و شناختی نسبت به ارزش پیشنهادی (محصول یا خدمات) شما ندارد تا مرحله‌ای که تبدیل به مشتری وفادارتان می‌شود چه قدم‌هایی را طی می‌کند؟

• آگاهی: مشتری به طور تصادفی یک تبلیغ یا محتوا را می‌بیند و به ارزشی خاص علاقه‌مند می‌شود.
• پیدا شدن: او بعداً به دنبال ارزش مورد نظر در سطح اینترنت می‌گردد.
• اعتبار: از فروشندگان مختلف ارزش، آگاهی پیدا کرده و به بررسی و مقایسه آن‌ها می‌پردازد.
• تبدیل: تصمیم می‌گیرد از یک فروشنده خاص خرید کند.
• وفاداری: اگر تجربه خرید خوبی داشت آن را با بقیه به اشتراک می‌گذارد.

شاید طی کردن تمامی این قدم‌ها از چند هفته تا چند ماه زمان ببرد ولی شما برای هر قدم باید یک برنامه ویژه داشته باشید.

فرض کنید شما شرکتی هستید که خدمت کارواش در محل ارایه می‌دهید. برای اینکه خدمت خود را به افراد مختلفی معرفی کنید دست به تبلیغات گسترده می‌زنید. افراد مختلف تبلیغ شما را دیده و متوجه می‌شوند که سرویسی به نام کارواش در محل وجود دارد و دیگر لازم نیست ساعت‌ها وقت خود را در کارواش معطل بمانند.

چند روز بعد وقتی فرد به کارواش نیاز پیدا کرد یاد تبلیغ شما می‌افتد ولی هیچ نام و نشانی از شما به یاد ندارد. برای همین در گوگل یا شبکه‌های اجتماعی کلمه “کارواش در محل” را جستجو می‌کند. خوب اگر شما در صفحه اول گوگل یا هشتگ‌های مرتبط شبکه‌های اجتماعی حضور نداشته باشید این رقبای شما هستند که سوار موج تبلیغاتی شما شده‌اند و شما به رایگان برای آن‌ها تبلیغ کرده‌اید!

یا از طرفی کلی زحمت کشیده و فردی را به مشتری خود تبدیل می‌کنید ولی او از استفاده از محصول یا خدمت شما تجربه خوبی نداشته باشد. او نه تنها دیگر به شما مراجعه نخواهد کرد بلکه در سایت‌های نقد و بررسی مختلف نظرات منفی درباره شما درج کرده و مشتریان زیادی با خواندن نظر او از خرید محصول شما صرف‌نظر خواهند کرد.

اصطلاحات دیجیتال مارکتینگ

اگر کمی با بازاریابی دیجیتال آشنایی پیدا کنید؛ اصطلاحات پایه‌ای وجود دارد که زیاد به گوشتان خواهد خورد. برای جلوگیری از طولانی‌تر شدن این مطلب 5 اصطلاح رایج را برای نمونه آورده‌ام. اگر علاقه‌مند به یادگیری تعاریف و اصطلاحات بیشتر هستید حتماً در سایت عضو شوید و دیکشنری رشد آنلاین کسب‌وکار را به رایگان از پنل کاربری خود دانلود نمایید.

• لید یا سرنخ فروش (Lead) :

افراد زیادی وجود دارند که روزانه از وب‌سایت شما بازدید می‌کنند. اما اگر بازدیدکننده از سایت شما خارج شد این امکان وجود دارد که با او مجدداً ارتباط برقرار کرده و پیام‌های خود را به گوش او برسانید؟ وقتی این قابلیت را داشته باشید که با یک فرد بارها ارتباط بگیرید و پیشنهادات فروش خود را برای او مطرح کنید، او تبدیل به سرنخی برای فروش شده است.

اینکار معمولاً با جمع‌آوری اطلاعات تماس بازدیدکننده مثل ایمیل، شماره موبایل، آی‌دی فرد در پیام‌رسان‌ها یا تشویق وی به دنبال کردن شما در شبکه‌های اجتماعی صورت می‌گیرد.

• نرخ تبدیل (Conversion Rate) :

این اصطلاح را خیلی ساده با یک مثال توضیح می‌دهم. فرض کنید سایت شما روزانه 100 بازدید‌کننده دارد و از این تعداد یک نفر از شما خرید می‌کند. پس نرخ تبدیل بازدیدکننده به مشتری برای وب‌سایت شما 1 درصد است. به همین ترتیب می‌توانید نرخ تبدیل را برای موارد دیگر بدست آورید.

• نرخ بازگشت سرمایه (ROI) :

به ازای مقدار مشخصی از سرمایه‌گذاری چقدر بازدهی دریافت می‌کنید؟ فرض کنید 1 میلیون تومان صرف تبلیغات کردید و این تبلیغات منجر به سود 1.5 میلیون تومانی برای شما شد. پس نرخ بازگشت سرمایه شما برابر 50 درصد است.

یعنی در این مثال به ازای هر مقدار سرمایه‌گذاری 50% به سرمایه اولیه شما اضافه می‌شود.

• صفحه فرود (لندینگ پیج) :

صفحه‌ای از وب‌سایت که ما در یک زمان خاص، برای گروهی خاص از افراد و با هدفی خاص طراحی می‌کنیم. برای مثال در شب یلدا اکثر فروشگاه‌های اینترنتی یک صفحه جشنواره، مخصوص این شب طراحی می‌کنند و محصولات مختلف را به همراه تخفیف در آن قرار می‌دهند.

در ابزارهای تحلیلی تعریف Landing Page متفاوت است و به اولین صفحه‌ای از سایت که کاربر از آن بازدید می‌کند اشاره دارد.

• تست A/B :

به معنی آزمایش کردن یک موضوع روی دو گروه نمونه متفاوت است تا هر آزمایش که بازدهی بیشتری داشت برای کل مخاطبان استفاده شود.

برای مثال فرض کنید می‌خواهید ایمیلی را برای 1000 نفر ارسال کنید. برای 100 نفر اول ایمیل را با یک عنوان و برای 100 نفر دوم با عنوانی دیگر ارسال می‌کنید. نرخ باز شدن ایمیل با هر عنوان که بیشتر بود، 800 ایمیل باقی‌مانده را با آن عنوان ارسال می‌نمایید.

انواع مختلف دیجیتال مارکتینگ

همان‌طور که گفتم دیجیتال مارکتینگ حوزه‌ بسیار وسیعی است و موضوعات مختلفی را در بر می‌گیرد. در این قسمت به معرفی بخش‌های مختلف بازاریابی دیجیتال می‌پردازم. البته توجه داشته باشید که نمی‌توان بین بخش‌های مختلف دیجیتال مارکتینگ مرز مشخصی تعیین کرد و اکثر این بخش‌ها با هم هم‌پوشانی داشته و مکمل همدیگرند.

بازاریابی اینترنتی (آنلاین)

مهم‌ترین بخش از دیجیتال مارکتینگ، بازاریابی اینترنتی یا آنلاین است. این بخش به قدری مهم است که معمولاً دیجیتال مارکتینگ را برابر بازاریابی اینترنتی در نظر می‌گیرند. هر کجا برای برقراری ارتباط با مخاطب نیازمند اینترنت بودید باید از بازاریابی آنلاین استفاده کنید.

البته وظیفه اصلی شما به عنوان یک بازاریاب اینترنتی بیشتر این است که مراحل مختلف یک قیف فروش را در یک سایت یا فروشگاه اینترنتی طراحی و پیاده‌سازی کنید و برای این منظور از استراتژی‌های مختلفی مثل سئو، بازاریابی محتوایی، ایمیل مارکتینگ و … کمک بگیرید.

بعد از اینکه یک سایت و فروشگاه اینترنتی راه‌اندازی کردید تنها بازدیدکننده آن خودتان هستید. این وظیفه شماست که به روش‌های مختلفی بازدیدکنندگان جدیدی را وارد وب‌سایت کرده، از آن‌ها سرنخ فروش بسازید و به تدریج به مشتری خود تبدیل نمایید.

در مطلبی جداگانه به طور مفصل به موضوع بازاریابی اینترنتی پرداخته‌ام.

بازاریابی آفلاین دیجیتال

به استفاده از ابزارهای دیجیتال غیر وابسته به اینترنت، به منظور بازاریابی اشاره دارد. بازاریابی از طریق رسانه‌هایی مثل رادیو، تلویزیون، بیلبوردهای هوشمند، بازاریابی پیامکی، بازاریابی تلفنی، بازاریابی با فکس و سایر تجهیزات الکترونیکی غیر وابسته به اینترنت در این دسته قرار می‌گیرد.

آنالیز و تحلیل دیجیتال

همانطور که گفتم دیجیتال مارکتینگ علم آمار و ارقام است. به لطف فضای دیجتال شما می‌توانید هر چیزی را اندازه‌گیری کرده و بر اساس آمار بدست آمده تحلیل‌های مختلفی انجام دهید و در نهایت از این تحلیل‌ها برای تدوین استراتژی مناسب کمک بگیرید.

معروف‌ترین پلتفرم تحلیلی برای سایت‌ها Google Analytics است. توسط این پلتفرم شما می‌توانید آمار روزانه بازدید از سایت خود، مطالب برتر سایتتان، مدت زمانی که افراد در هر صفحه از سایتتان سپری کرده‌اند، نقشه سفر بازدیدکننده در سایت و آمار و ارقام مختلف دیگری نیز بدست آورید.

برای بالا بردن کارایی Google Analytics توصیه می‌شود کار با پلتفرم Google Tag Manger را نیز فرا بگیرید. توسط گوگل تگ منیجر می‌توانید به صورت خاص‌تر و جزئی‌تری فعالیت‌ کاربران در سایت خود را زیر نظر بگیرید. مثلاً آماری مثل مدت زمان مشاهده ویدئو‌ها یا تعداد کلیک افراد روی یک لینک مشخص و … .

اگر هم به تحلیل رفتار کاربران در سایت خیلی علاقه‌مند هستید پلتفرم Hotjar کمک می‌کند تا بازدیدکنندگان سایت خود را به شکل فرد به فرد زیر نظر بگیرید. این پلتفرم ویدئویی از فعالیت هر کاربر در سایت شما را شبیه‌سازی کرده و در اختیار شما قرار می‌دهد.

بازاریابی محتوایی

بازاریابی محتوایی (Content Marketing) یکی از استراتژی‌های بازاریابی است که در آن با استفاده از محتوا، با مخاطبین کسب‌وکار خود رابطه برقرار می‌کنید تا او را آماده استفاده از محصولات و خدمات خود نمایید. در این شیوه بازاریابی ابزار شما برای جذب مشتری، ترغیب او به خرید و وفادارسازی مشتریان فعلی محتوا است.

در واقع شما با تولید محتوای مرتبط با کسب‌وکارتان که برای مخاطب هدفتان هم مفید است به او منفعت می‌رسانید؛ به او نشان می‌دهید که متخصص هستید و برایش ارزش قائلید. این رویکرد باعث می‌شود که وقتی مخاطب هدفتان به خدمات شما نیاز پیدا کرد؛ همواره اولین گزینه در ذهن او باشید.

بیشتر بدانید :
بازاریابی محتوایی چیست؟ (کاربرد+مثال+استراتژی)

سئو (SEO)

سئو (SEO)، به معنی بهینه سازی سایت برای موتورهای جستجو است. یعنی صفحات سایت شما در یک موتور جستجو مثل گوگل در رتبه بالاتر و بهتری نسبت به رقبا نمایش داده شوند.

لازم به ذکر است سئو فقط مرتبط با گوگل نیست و موتورهای جستجوی دیگر هم وجود دارند ولی از آنجایی‌ که 90 درصد جستجوی افراد حداقل در ایران با موتور جستجوی گوگل صورت می‌پذیرد سئو را مساوی کسب رتبه بهتر در گوگل در نظر می‌گیرند.

سئو از آن جهت اهمیت دارد که بازدیدکنندگان جدیدی را به شکل رایگان و پایدار وارد سایت شما می‌کند. یعنی اگر صفحاتی از سایت شما در گوگل رتبه خوبی کسب کند می‌توانید امیدوار باشید که به شکل روزانه بازدیدکنندگان و مشتریان جدیدی وارد سایت شما شوند. این موضوع را با دنیای واقعی مقایسه کنید؟ چه مغازه‌داری بدش می‌آید که هر روز 100 یا 1000 فرد جدید وارد مغازه‌اش شوند؟

بیشتر بدانید :
سئو چیست؟ ( راهنمای جامع و کاربردی SEO)

شبکه‌های اجتماعی

شبکه اجتماعی عبارتی برای سایت‌ها و اپلیکیشن‌هایی است که تمرکزشان بر ایجاد ارتباط و تشکیل اجتماع بین مردم در فضای آنلاین است. در این شبکه‌ها مردم با تعامل با همدیگر به تبادل نظر، اشتراک‌گذاری محتوا و همکاری می‌پردازند.

فروم‌ها (تالارهای گفتگو)، میکروبلاگ‌ها، پلتفرم‌های اشتراک‌گذاری محتوا، پلتفرم‌های نقد و بررسی، پیام‌رسان‌ها و… در دسته‌های مختلف رسانه‌های اجتماعی قرار می‌گیرند.

پلتفرم‌های اجتماعی به هر شخصی یک رسانه داده‌ است. پیش از این، رسانه‌های عمومی مثل رادیو، تلویزیون و روزنامه‌ها در اختیار اشخاص یا شرکت‌های خاصی بودند. اما امروزه هر فردی می‌تواند به تولید محتوا پرداخته و پیام خود را از طریق رسانه‌های اجتماعی به گوش عموم مردم برساند.

بیشتر بدانید :
شبکه اجتماعی چیست؟ + معرفی رسانه‌های اجتماعی پرکاربرد

دقت داشته باشید اگر می‌خواهید یک کسب‌وکار اینترنتی پایدار راه‌اندازی کنید، پایگاه اصلی کسب‌وکار خود را وب‌سایت قرار داده و از شبکه‌های اجتماعی بیشتر برای جذب مخاطب برای وب‌سایت خود استفاده نمایید.

ایمیل مارکتینگ

ایمیل مارکتینگ یکی از استراتژی‌های بازاریابی دیجیتال است که در آن با ارسال ایمیل‌های سریالی، سعی می‌کنید تا مخاطبان کسب‌وکار خود را به مشتری تبدیل کنید. همچنین با پیاده‌سازی سناریویی متفاوت می‌توانید مشتریان فعلی خود را به خرید بیشتر ترغیب کرده تا تبدیل به هوادار و مشتریان وفادر شما گردند.

دقت داشته باشید که ایمیل مارکتینگ ارسال انبوه ایمیل تبلیغاتی برای افرادی که اصلاً شما را نمی‌شناسند نیست! بلکه افراد باید خودشان به شکل داوطلبانه ایمیلشان را در اختیار شما قرار داده باشند.

در ایران متاسفانه به علت خرافاتی مثل عدم استفاده کاربران از ایمیل یا اسپم شدن ایمیل‌ها آنطور که باید به ایمیل مارکتینگ بهای چندانی داده نمی‌شود و همین امر یک فرصت ویژه را برای رشد آنلاین کسب‌وکار شما به وجود می‌آورد. یادتان باشد امروزه هر فردی حداقل با یک تلفن هوشمند دارای یک اکانت ایمیل نیز بوده و حتی برای عضویت در شبکه‌های اجتماعی هم از ایمیل خود استفاده می‌کند.

بیشتر بدانید :
ایمیل مارکتینگ آسان شد! (راهنمای قدم به قدم)

بازاریابی موبایلی

هر فعالیتی که شما برای دست‌یابی به مخاطبان هدفتان از طریق گوشی‌های تلفن همراهشان انجام می‌دهید به بازاریابی موبایلی اشاره دارد. از بازاریابی پیامکی و ارسال پوش نوتیفیکیشن گرفته تا طراحی اپلیکیشن‌ها و بازی‌های موبایل برای مخاطبان هدف کسب‌وکارتان.

در بازاریابی موبایلی می‌توانید از استراتژی‌های دیگر دیجیتال مارکتینگ مثل فعالیت در شبکه‌های اجتماعی یا بازاریابی محتوایی نیز کمک بگیرید.

تبلیغات دیجیتال

تبلیغات دیجیتال خود به دو روش آنلاین و آفلاین انجام می‌شود. برای مثال بیلبوردهای هوشمند که بیشتر در مکان‌های سربسته استفاده می‌شوند این قابلیت را دارند تا تعداد افرادی که از کنار آن‌ها گذر می‌کنند یا توجه‌شان به محتوای بیلبورد جلب می‌شود را اندازه‌گیری کنند.

اما در دنیای وب و اینترنت انواع مختلفی از تبلیغ وجود دارد که در ادامه مهم‌ترین آن‌ها را آورده‌ام.

• تبلیغات کلیکی (PPC) :

در این نوع تبلیغ شما تنها به ازای کلیک افراد بر روی تبلیغ خود هزینه می‌پردازید. این مدل در برابر مدل‌های دیگر تبلیغات مثل CPM (پرداخت به ازای 1000 بار نمایش تبلیغ) یا Fixed Cost که برای یک دوره زمانی خاص یک جایگاه تبلیغاتی را اجاره می‌کنید قرار می‌گیرد.

• تبلیغات گوگل (Google Ads) :

تنها راه ظاهر شدن در صفحه اول نتایج گوگل سئو نیست. شما می‌توانید با استفاده از پلتفرم تبلیغاتی گوگل، سایت خود را برای عبارات کلیدی مشخصی در صفحه اول نتایج نمایش دهید که البته باید هزینه آن را هم به شکل دلاری بپردازید. همچنین توسط این پلتفرم می‌توانید تبلیغ بنری خود را در سایت‌های دیگر یا تبلیغ ویدئویی خود را در ابتدای ویدئو‌های یوتیوب نیز نمایش دهید.

• همسان (Native) :

در این مدل، تبلیغ شما تنها در صفحات وبی که هم موضوع با تبلیغ شما باشند نمایش داده می‌شوند. برای مثل اگر تبلیغ تجهیزات ورزشی می‌کنید تبلیغ شما در سایت‌ها و مطالب ورزشی به نمایش در می‌آید. همچنین ظاهر نمایش تبلیغات به شکلی است که مخاطب خیلی متوجه تبلیغ نشده و تصور کرده که تبلیغ شما مطلبی از سایت مورد نظر است.

• ریتارگت (Retarget) :

به معنی نمایش تبلیغ به افرادی است که قبلاً از وب‌سایت شما بازدید کرده‌اند. این شیوه تبلیغ یک استراتژی مناسب برای بازگرداندن افرادی است که نتوانسته‌اید از آن‌ها سرنخ فروش (Lead) بسازید.

• تبلیغات در شبکه‌های اجتماعی :

به معنی استفاده از سیستم‌ تبلیغاتی داخلی شبکه‌های اجتماعی است. در این مدل به ازای پرداخت مبلغی به شبکه‌های اجتماعی پست‌ها و مطالب شما به افراد بیشتری در این شبکه‌ها نمایش داده می‌شود. البته در ایران به دلیل مشکلات فیلتر و تحریم معمولاً امکان استفاده از این قابلیت وجود ندارد و افراد معمولاً به شکل مستقیم و بدون واسطه برای تبلیغ وارد مذاکره با همدیگر می‌شوند.

• رپورتاژ :

در این مدل تبلیغ به سایت‌های دیگر هزینه‌ای پرداخت می‌کنید تا مقاله یا محتوایی از جانب شما را به عنوان یک پست در سایت خود منتشر کنند. استفاده از رپورتاژ یکی از تکنیک‌های قوی سئو و ساخت بک لینک است.

اینفلوئنسر مارکتینگ

اینفلوئنسر (influencer) به معنای فرد تاثیر گذار است. یعنی فردی که به واسطه اعتبار ، دانش ، موقعیت یا رابطه‌ای که با مخاطبان خود دارد می‌تواند بر تصمیمات آن‌ها اثر بگذارد.

محل فعالیت اینفلوئنسرها بیشتر در فضای آنلاین و شبکه‌های اجتماعی است زیرا به مخاطبان بیشتری از این طریق دسترسی پیدا می‌کنند. در واقع برای اینکه تبدیل به یک اینفلوئنسر شوید نیاز به رسانه دارید. رسانه‌ای که به وسیله آن بتوانید صدای خود را به گوش مخاطبانتان برسانید و در نهایت بر آن‌ها تاثیر بگذارید.

پس دو ویژگی در تمام اینفلوئنسرها مشترک است. اول مخاطبان و طرفداران زیادی که دارند و دوم قابلیت تاثیر گذاری آن‌ها بر مخاطبان خود به وسیله محتوایی که تولید می‌نمایند. البته طبیعتاً هیچ اینفلوئنسری در ابتدا این دو ویژگی را با خود نداشته‌ است. آن‌ها کم کم با تولید محتوا در یک حوزه خاص طرفدار پیدا کرده‌ و قابلیت تاثیرگذاری پیدا کرده‌اند.

اینفلوئنسر مارکتینگ یا بازاریابی از طریق اینفلوئنسرها به معنی استفاده از اینفلوئنسرها برای تبلیغ و ترویج محصولات و خدمات یک برند است. در واقع برندها از قدرت و تاثیر گذاری اینفلوئنسرها برای اثر گذاشتن بر مخاطبان آن‌ها استفاده می‌کنند.

ویدئو مارکتینگ

ویدئو یکی از بهترین و اثربخش‌ترین راه‌های ارتباطی با مخاطبین است. حدود 90 درصد داده‌هایی که وارد مغز انسان می‌شود تصویری است و مغز انسان داده‌های تصویری را با سرعت 60 هزار برابری نسبت به متن پردازش می‌کند.

ویدئو فرمت مورد علاقه افراد برای دریافت اطلاعات است. بر اساس آمار، مردم 2.6 برابر بیشتر در صفحه وبی باقی می‌مانند که در آن حداقل یک ویدئو قرار دارد. همچنین یک ویدئو 12 برابر بیشتر از یک متن به اشتراک گذاشته شده در نتیجه محتوای شما در فرمت ویدئو زودتر ویروسی شده و به دست افراد جدیدی در فضای آنلاین می‌رسد.

به خاطر این قدرت ویدئو است که امروزه بسیاری از شرکت‌ها به ویدئو مارکتینگ یا بازاریابی از طریق ویدئو روی آورده‌اند. همواره وقتی افراد یک شخص را در ویدئوها مشاهده می‌کنند بسیار سریع‌تر با او آشنا شده و به او اعتماد می‌کنند. در فرمت‌های دیگر محتوایی مثل متن یا صدا، فرد تولید کننده محتوا برای مخاطبان همچنان ناشناخته است.

بازاریابی دیجیتال تنها محدود به موارد گفته شده نیست و می‌توان گفت شامل صد‌ها موضوع و زیرشاخه دیگر هم می‌شود. با این حال تلاش نمودم ضمن ارایه تعریف دقیقی از آن به مهم‌ترین و کاربردی‌ترین بخش‌های آن‌ اشاره کنم.

چه بخواهیم و چه نخواهیم دنیا با سرعت به سمت دیجیتالی شدن پیش می‌رود و شیوه بازاریابی و فروش ما هم باید همراه با آن دیجیتالی شود. حال تصمیم‌گیری با شماست که بخواهید این تغییر را بپذیرید و یا در برابر آن مقاومت کرده و هر روز خسارت بیشتری را به کسب‌وکار خود وارد کنید.

در دوران کرونا بیشترین سود عاید کسب‌وکارهایی شد که از یکی دو سال قبل اهمیت فضای آنلاین و دیجیتال را دریافته بودند و بیشترین ضرر دچار آن‌هایی شد که در این فضا حضور نداشتند.

یادتان باشد به علت سرعت رشد بالای فضای دیجیتال هر چقدر دیرتر وارد این فضا شوید کار برای شما سخت‌تر است. شاید تا همین یکی دو سال پیش حضور در صفحه اول گوگل یا ایجاد یک پیج اینستاگرام پر مخاطب اصلاً کار سختی نبود ولی امروزه هم تعداد رقبا افزایش یافته و هم بدون آموزش دیدن و داشتن استراتژی مشخص نمی‌توانید به دستاورد خاصی برسید.

پس حتماً سعی کنید با مفاهیم بازاریابی دیجیتال آشنایی پیدا کرده و آن‌ها را در کسب‌وکار خود پیاده‌سازی نمایید. اگر هم صاحب کسب‌وکار نیستید کافی است همین الان سری به سایت‌های استخدامی بزنید تا متوجه شوید پرتقاضا‌ترین موقعیت شغلی برای کارشناسان دیجیتال مارکتینگ است.

امیدوارم این راهنما توانسته باشد به افزایش آگاهی شما در زمینه بازاریابی دیجیتال کمک کرده باشد. مثل همیشه خوشحال می‌شوم به سؤالات شما در قسمت نظرات پاسخ دهم.