وردپرس (WordPress) چیست؟ (همه آنچه که باید بدانید)

وردپرس (WordPress) نام یک سیستم مدیریت محتوای رایگان و منبع باز است (open-source) که از آن برای طراحی سایت بدون کدنویسی استفاده می‌شود. رایگان از این نظر که برای استفاده از سیستم وردپرس نیاز به پرداخت هیچ هزینه‌ای ندارید و منبع باز از این نظر که شما به کدهای هسته وردپرس دسترسی دارید و می‌توانید هر تغییراتی را که بخواهید در آن‌ اعمال کنید.

در حال حاضر حدود 40 درصد تمام وب‌سایت‌های جهان با وردپرس ساخته‌ شده‌اند. توسط وردپرس شما می‌توانید قسمت‌های مختلف یک سایت را مثل محتوا ، کاربران ، نظرات ، منو‌ها و ظاهر سایت را بدون حتی دانستن یک خط کدنویسی مدیریت کنید. بدین ترتیب وردپرس هر شخصی را قادر می‌سازد که یک سایت طراحی کند حتی اگر برنامه‌نویس نباشد.

استفاده از افزونه‌ها و قالب‌های وردپرس به شما این امکان را می‌دهد که تقریباً هر سایتی و با هر امکاناتی که فکرش را بکنید در کوتاه‌ترین زمان ممکن راه‌اندازی کنید. همچنین به علت نظارت بزرگ‌ترین برنامه‌نویسان دنیا بر پروژه وردپرس و بروزرسانی‌های مداوم آن نگرانی بابت امنیت و سرعت هسته وردپرس نداشته باشید. پس اگر تمایل دارید درباره این سیستم مدیریت محتوای (CMS) بی‌نظیر بیشتر بدانید مطالعه ادامه این مطلب را از دست ندهید.

اصطلاحات وردپرس

قبل از هر چیز لازم است با برخی اصطلاحات رایج و پایه‌ای وردپرس که برخی از آن‌ها در ساخت هر سایتی هم کاربرد دارند آشنا شوید.

هاست و دامنه

شما برای اینکه بتوانید سایت خود را در دسترس عموم قرار دهید ( چه وردپرسی باشد چه نباشد) نیاز به تهیه هاست و دامین دارید.

• دامنه (Domain) :

دامنه یا دامین همان اسم سایت شماست. برای مثال من برای سایتم دامنه bahmani با پسوند info را برگزیده‌ام. پس کاربران برای دسترسی به سایت من باید آدرس bahmani.info را در مرورگر اینترنت خود وارد کنند. شما تقریباً مجاز هستید هر دامنه‌ای با هر پسوندی را برای سایت خود انتخاب کنید با این شرط که آن دامنه و پسوند قبلاً توسط فرد دیگری خریداری نشده باشد.

معمولاً دامنه‌های ملی (ir.) بسیار ارزان‌تر از دامنه‌های بین‌المللی (مثل com.) هستند و توصیه می‌شود افرادی که فقط داخل کشور ایران خدمت رسانی می‌کنند از دامنه ملی استفاده کنند. دوره زمانی ثبت دامنه معمولاً یکساله و پنج‌ساله است و بعد از این مدت شما مجدداً باید نسبت به تمدید دامنه خریداری شده اقدام فرمایید. اکثر سرویس‌های ارایه دهنده خدمات میزبانی وب ثبت دامنه را برای شما امکان‌پذیر می‌کنند. در قسمت آخر این مطلب راهنمای ثبت دامنه را برای شما آورده‌ام. شما با هزینه‌ای کمتر از 6 هزار تومان می‌توانید دامنه ملی خود را ثبت نمایید.

بیشتر بدانید :
دامنه چیست و چگونه کار می‌کند؟

• هاست (Host) :

هاست فضایی است که فایل‌های وب‌سایت شما روی آن قرار گرفته و میزبانی می‌شود. با توجه به هزینه‌های بالای تهیه و نگه‌داری Web Server بعلاوه هزینه‌های بالای خریداری لایسنس‌ و نرم‌افزارهای مدیریت سرور تقریباً هیچ فردی برای راه‌اندازی وب‌سایتش اقدام به تهیه سرور نمی‌کند(به جز وب‌سایت‌هایی که در همان شروع کار بازدید‌های میلیونی دارند).

بنابراین شرکت‌های ارایه دهنده خدمات میزبانی وب (هاستینگ) به وجود آمدند . این شرکت‌ها وب‌سرورهای مختلفی را تهیه نموده‌اند و منابع سرور را به طور مشترک بین صاحبان وب‌سایت‌ها تقسیم می‌کنند. یعنی شما به جای تهیه یک وب سرور با هزینه چند ده میلیونی که در شروع کار اصلاً نیازی به آن نیست؛ با هزینه‌ای ناچیز و تقریباً زیر 100 هزار تومان به اجاره سرور می‌پردازید و می‌توانید سایت خود را در دسترس عموم قرار دهید.

علاوه بر این، از دردسرهای فراوان نگه‌داری سرور رهایی پیدا کرده و شرکت‌های میزبانی وب یک کنترل پنل ساده برای کار با فایل‌های وب‌سایتتان را در اختیار شما قرار می‌دهند. شرکت‌های هاستینگ علاوه بر میزبانی فایل‌های شما، خدماتی مثل تهیه نسخه پشتیبان از وب‌سایت ، رفع اشکالات شما ،ایمیل اختصاصی و… نیاز به شما ارایه می‌دهند. راهنمای خرید و انتخاب هاست را در انتهای این مطلب آورده‌ام.

بیشتر بدانید :
هاست چیست؟+معرفی انواع هاست

سیستم‌های مدیریت محتوا (CMS)

سیستم‌های مدیریت محتوا برای این به وجود آمدند که نیاز به دانش فنی برنامه‌نویسی برای ساخت وب‌سایت از بین برود تا همه افراد با کمترین دانش فنی بتوانند وب‌سایت یا فروشگاه اینترنتی خود را راه‌اندازی یا مدیریت کنند. در واقع برنامه‌نویسان حرفه‌ای تمام قسمت‌های مهم و ضروری یک وب‌سایت را برنامه‌نویسی کرده‌اند و یک پنل مدیریتی را برای کنترل محتوای سایت در اختیار شما قرار می‌دهند. به این صورت شما بدون نیاز به کدنویسی می‌توانید محتواهایی مثل مقالات یا محصولات مختلف را به همراه تصاویر و ویدئو‌های مختلف در وب‌سایت خود درج کنید. فایل‌هایی که شما از طریق CMS خود در سایتتان بارگذاری می‌کنید درون هاستی که خریده‌اید میزبانی می‌شوند.

سیستم‌های مدیریت محتوای مختلفی با اهداف مختلفی وجود دارند. استفاده از برخی از آن‌ها رایگان و برخی نیازمند هزینه هستند. برای مثال وردپرس یک سیستم مدیریت محتوای کاملاً رایگان است و شما می‌توانید به راحتی این سیستم مدیریت محتوا را دانلود کرده و بر روی هاست خود نصب نمایید تا بتوانید بدون کدنویسی محتوای سایت خود را طراحی و آن را مدیریت کنید. از دیگر سیستم‌های مدیریت محتوا می‌توان به جوملا ، دروپال ، پرستا‌شاپ،مجنتو و … اشاره کرد.

افزونه (پلاگین) وردپرس چیست؟

وردپرس برای اینکه سَبُک و مناسب همه افراد باشد با یک سری امکانات پایه‌ای منتشر می‌شود و افراد مختلف بنا به نیاز خود هر کدام باید افزونه (Plugin) مخصوصی را بر روی وردپرس نصب کنند. در واقع افزونه‌ها قطعه کدهای آماده‌ای است که به وردپرس اضافه می‌شود و امکاناتی را به آن می‌افزاید.

اگر وردپرس را مثل سیستم عامل گوشی یا کامپیوتر خود در نظر بگیرید، افزونه همانند برنامه‌هایی است که روی گوشی یا کامپیوتر خود نصب می‌کنید. برای مثال افزونه “ووکامرس” سایت وردپرسی شما را تبدیل به یک فروشگاه اینترنتی می‌کند. یا افزونه Gravity forms به شما امکان می‌دهد فرم‌های مختلفی را بدون کد نویسی و تنها با کشیدن و رها کردن فیلدهای مختلف طراحی کرده و اطلاعات کاربران خود را دریافت کنید.

افزونه‌های مختلفی در زمینه‌هایی مثل طراحی صفحه وب، ساخت فرم ، سئوی سایت ، امنیت سایت ، کاهش حجم تصاویر و… وجود دارند. شما از درون داشبورد مدیریتی وردپرس امکان دارید این افزونه‌ها را به رایگان بر روی سایت خود نصب کنید. همچنین برخی از برنامه‌نویسان افزونه‌های حرفه‌ای را طراحی کرده‌اند و در سطح وب به فروش می‌رسانند. تهیه افزونه‌های آماده و حرفه‌ای برای شما بسیار مقرون بصرفه‌تر از سفارش کدنویسی اختصاصی آن‌ها است.

قالب (تِم) وردپرس چیست؟

قالب در واقع همان نما و ظاهر وب‌سایت شماست. طراحان رابط کاربری با استفاده از نرم‌افزارهای گرافیکی ظاهر یک سایت را طراحی می‌کنند و طرح خود را به برنامه‌نویسان می‌دهند تا آن را کدنویسی کنند. این طرح‌های کدنویسی شده آماده را قالب (Theme) می‌نامند.

این قالب‌ها بر روی سایت وردپرسی شما نصب می‌شوند و شما از بخش تنظیمات قالب خود در داشبورد وردپرس بدون کوچکترین کدنویسی می‌توانید ظاهر و نحوه نمایش سایتتان را مدیریت کنید. برای مثال اکثر قالب‌ها چندین شیوه نمایش پست‌های وب‌سایت ، نماهای مختلف برای هدر و فوتر سایت ، امکان استفاده از فونت‌های مختلف و طرح‌های مختلف برای نمایش محصول را در اختیار شما قرار می‌دهند.

برخی قالب‌های وردپرس از سطح یک یا چند طرح و ظاهر ساده فراتر رفته‌اند و امکانات ویژه‌ای را همراه خود دارند تا نیاز به استفاده از افزونه‌های جانبی پیدا نکنید. برای مثال برخی قالب‌ها پنل کاربری ویژه‌ای را طراحی کرده‌اند ، یا برخی دارای اسلایدر‌های زیبا هستند. برخی قالب‌ها هم با اهداف خاص طراحی شده‌اند.

مثلاً اگر قصد راه‌اندازی آژانس مسافرتی آنلاین یا دوره‌های آموزشی آنلاین دارید می‌توانید از قالب‌های مخصوص اینکار استفاده کنید. برخی قالب‌ها برای راه‌اندازی فروشگاه اینترنتی مناسب‌ترند و برخی برای راه‌اندازی سایت‌های خبری. همچنین اکثر قالب‌ها به همراه افزونه‌های صفحه‌ساز ارایه می‌شوند تا شما بتوانید قسمت‌های مختلف سایت خود را به آسانی با کشیدن و رها کردن المان‌های مختلف ( مثل متن ، تصویر ، دکمه ، ویدئو ، اسلایدر و…) در صفحه طراحی کنید .

ابزارک (ویجت) وردپرس چیست؟

ابزارک‌ها (Widget) بلوک‌های آماده‌ای هستند که شما می‌توانید در قسمت‌های مختلف سایت خود از جمله سایدبار یا فوتر قرار دهید و محتواهای خاصی را به کاربران نمایش دهید. از معروف‌ترین ابزارک‌های وردپرس می‌توان به ابزارک نمایش پست‌های محبوب و پربازدید سایت ، آخرین نظرات کاربران ، تقویم ، شبکه‌های اجتماعی ، وضعیت آب‌وهوا ، فرم ورود و ثبت‌نام و … اشاره کرد. وردپرس خود دارای ابزارک‌های پیشفرض مختلفی است. همچنین قالب‌ها و افزونه‌های مختلف ممکن است ابزارک‌های کاربردی را به بخش ابزارک‌های سایت وردپرسی شما اضافه کنند.

برعکس قالب و افزونه، استفاده از ابزارک‌ها کاملاً اختیاری بوده و شما بنا به سلیقه یا نیاز خود می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.

برنامه نویسی وردپرس

همان‌طور که گفته شد برای استفاده از وردپرس و قالب و افزونه‌های آن شما نیاز به هیچ دانش برنامه‌نویسی ندارید. خیلی از صاحبان‌ وب‌سایت‌های برتر ایران و جهان هیچ تسلطی بر زبان‌های برنامه‌نویسی ندارند و از وردپرس برای مدیریت سایت خود استفاده می‌کنند. با این حال برخی افراد مایلند با تسلط بر کدنویسی، قالب‌ها و افزونه‌های مختلف وردپرسی را طراحی و استفاده کنند و یا آن‌ها را در فروشگاه‌های مختلف به فروش برسانند.

برای کدنویسی رابط کاربری قالب‌ها و افزونه‌های وردپرسی تسلط بر زبان‌های HTML , CSS , JavaScript تقریباً ضروری است. همچنین چون وردپرس با زبان برنامه‌نویسی PHP نوشته شده پس شما برای فراهم کردن امکانات مختلف در افزونه یا قالب خود و فرستادن درخواست‌های مختلف به سمت سرور نیاز به تسلط به این زبان هم دارید. اگر در مورد طراحی و راه‌اندازی وب‌سایت هیچ چیز نمی‌دانید یا می‌خواهید آشنایی مقدماتی با زبان‌های برنامه‌نویسی پیدا کنید توصیه می‌کنم این مطلب را مطالعه فرمایید:

بیشتر بدانید :
طراحی سایت را قورت بده! (راهنمای ساخت سایت برای مبتدی‌ها)

چرا استفاده از وردپرس ضروری است؟

چه عواملی باعث محبوبیت گسترده وردپرس و استفاده بیش از 40 درصد وب‌سایت‌های جهان از آن شده است؟ در زیر به نکاتی کوتاه از قابلیت‌ها و ویژگی‌های وردپرس اشاره کرده‌ام.

1. وردپرس منبع باز است به این معنی که شما مجاز هستید نرم‌افزار وردپرس را دانلود کرده و به هر نحوی که می‌خواهید به شکل کاملاً رایگان از آن استفاده کنید یا در کدهای آن تغییرات ایجاد کنید. به همین خاطر هزاران فرد داوطلب در سرتاسر دنیا در حال کار روی وردپرس هستند. هم در جهت بهبود هسته وردپرس و هم ایجاد افزونه‌ها و قالب‌های جدید برای آن.

2. یادگیری و استفاده از وردپرس آسان است. شما تقریباً در کمتر از یک روز می‌توانید سایت وردپرسی خود را راه‌اندازی کنید و بر کار کردن با آن مسلط شوید! همچنین نیازی نیست برای هر تغییر جزئی در سایت خود از یک طراح وب کمک بگیرید و اکثر تغییرات را در یک محیط کاربرپسند و بدون هیچگونه کدنویسی می‌‌توانید اعمال کنید.

3. وردپرس کاملاً قابلیت شخصی‌سازی دارد. هزاران قالب و افزونه آماده وجود دارند که به شما امکان می‌دهد سایتتان را به ظاهر دلخواه خود درآورید و امکانات مدنظر خود را به آن اضافه کنید. برای مثال در کمتر از 5 دقیقه با نصب افزونه “ووکامرس” سایت شما به یک فروشگاه اینترنتی تبدیل می‌شود!

4. وردپرس پشتیبانی گسترده‌ای دارد. استفاده اکثر وب‌سایت‌ها از وردپرس باعث شده تعداد متخصصان این حوزه هم روز به روز افزایش یابد. آموزش‌های رایگان وردپرس در سرتاسر وب به راحتی قابل دسترس است و انجمن‌های (فروم) فراوانی وجود دارند که افراد متخصص پاسخ مشکلات وردپرسی شما را می‌دهند. همچنین هرگاه نیاز به کمک یک برنامه‌نویس برای ساخت یک افزونه یا قالب خاص داشتید تعداد زیادی از افراد آماده خدمت‌دهی به شما خواهند بود.

5. کنترل تمام و کمال سایت خود را در اختیار دارید. در برخی سیستم‌های مدیریت محتوا  یا سایت‌سازها شما امکان انتشار هر محتوایی یا حتی درآمدزایی از سایت خود را ندارید. در حالیکه در وردپرس شما مجاز هستید هر محتوایی را در سایت خود منتشر کنید و به روش‌های مختلف از سایتتان درآمدزایی کنید.

6. تعداد سایت‌های وردپرسی بسیار بالاست. حدود 40 درصد از سایت‌های سطح وب از کوچک تا بزرگ گرفته و چه شخصی و چه شرکتی ، چه فروشگاهی و چه دولتی از وردپرس استفاده می‌کنند. بقیه سیستم‌های مدیریت محتوای عمومی یا اختصاصی یا سایت‌هایی که برنامه نویسی شده‌اند هر کدام سهمی اندک از سایت‌ها را نصیب خود کرده‌اند. این اعتماد افراد سراسر دنیا از سال 2003 تا کنون به وردپرس خود گواهی برای مطمئن بودن این سیستم است.

با مواردی که ذکر شد اگر به دنبال ابزاری آسان و راحت برای راه‌اندازی سایت بدون کدنویسی هستید تقریباً هیچ سیستم دیگری کار را برای شما آسان‌تر از وردپرس نمی‌کند. این درحالی است که وردپرس دست شما را برای اعمال تغییرات در سایتتان کاملاً باز نگه می‌دارد.

WordPress.com و WordPress.org متفاوت هستند

اگر کلمه wordpress را در گوگل جستجو کنید با دو سایت مختلف با پسوند com. و org. مواجه می‌شوید. حتماً پیش خودتان می‌گویید سایت اصلی برای راه‌اندازی وب‌سایت wordpress.com است در حالیکه اینطور نیست و این دو سایت خدمات متفاوتی ارایه می‌دهند.

• WordPress.com

در وهله اول بیشتر یک سیستم وبلاگدهی است تا سایت‌ساز. همچنین وبلاگ شما در زیر دامنه‌ای به شکل wordpress.com.* نمایش داده می‌شود و روی آن تبلیغات اجباری به نمایش در می‌آید. اگر بخواهید تبلیغات را پاک کنید و از دامنه دلخواه و شخصی‌تان استفاده کنید باید یکی از پلن‌های تجاری آن را خریداری نمایید. همچنین امکان استفاده از قالب‌ها و افزونه‌های حرفه‌ای وردپرس یا کسب درآمد از سایت خود یا تبدیل آن به فروشگاه اینترنتی را نخواهید داشت مگر اینکه هزینه‌‌های ثابت ماهیانه‌ای را بپردازید. با توجه به قیمت بالای ارز ، تحریم‌های مختلف و عدم اتصال درگاه‌های بانکی ایرانی به این سیستم معمولاً کاربران ایرانی از wordpress.com استفاده نمی‌کنند.

• WordPress.org

نرم‌افزار وردپرس را به طور رایگان در اختیار شما قرار می‌دهد و شما به راحتی می‌توانید آن را دانلود کنید. شما قادر هستید نرم‌افزار وردپرس را روی هاست دلخواه خود و با دامنه دلخواهتان راه‌اندازی کنید و از تمام امکانات، قالب‌ها ، افزونه‌ها و تجاری سازی آن استفاده نمایید. پس اگر می‌خواهید کنترل سایت خود را تمام و کمال در اختیار داشته باشید حتما فایل فشرده وردپرس را از wordpress.org دانلود کرده و روی هاست خود نصب نمایید. این روشی است که تقریباً همه وب‌سایت‌های ایرانی انجام می‌دهند.

آشنایی با تمامی مراحل راه‌اندازی و ساخت سایت با وردپرس را در انتهای این مطلب آورده‌ام.

تاریخچه وردپرس

پیش از اینکه شبکه‌های اجتماعی و سایت‌سازها به وجود بیایند برای حضور در فضای آنلاین و یا داشتن یک وب‌سایت هر شخصی ناچار به تسلط بر کدنویسی بود. کم کم سیستم‌های بلاگری مثل Blogger , Movable Type , B2 به وجود آمدند که به افراد عادی اجازه می‌دادند خاطرات روزانه خودشان را در فضای وب منتشر کنند. این سیستم‌ها یک سایت پیش ساخته و آماده بودند و به هر فردی با ثبت‌نام در آن‌ها یک زیردامنه (sub domain) و یک پنل مدیریتی تعلق می‌گرفت تا بتواند مطالب مختلفی را بیشتر در قالب متن و به صورت پست‌های روزانه در زیردامنه مخصوص به خود منتشر کند.

سیستم وبلاگدهی B2 توسط برنامه‌نویسی فرانسوی به نام Michel Valdrighi توسعه یافته بود که به دلیلی نامعلوم در پاییز سال 2002 توسعه و پشتیبانی آن متوقف شد. با توقف کار سیستم B2 کاربران زیادی که از این سرویس استفاده می‌کردند به مشکل خوردند که یکی از آن‌ها Matt Mullenweg بود. او از این سرویس وبلاگدهی برای اشتراک گذاری خاطرات سفرش به واشنگتن استفاده می‌کرد. با توجه به اینکه پدر Matt یک مهندس نرم‌افزار و خودش یک برنامه‌نویس بود تصمیم گرفت بر پایه سیستم B2 یک سیستم جدید و با ویژگی‌های اضافه‌تر خلق کند.

Matt Mullenweg یک بلاگر فعال بود بنابراین در زمستان 2003 در وبلاگ شخصی‌اش ( با سیستم وبلاگدهی Dilemma) داستان خود را بیان کرد و از قصدش برای خلق یک سیستم بلاگدهی جدید گفت که تمام مزیت‌های سیستم‌های وبلاگدهی فعلی را داشته باشد و امکانات ویژه‌ای را هم به آن اضافه کند. با توجه به open source بودن B2 و امکان دسترسی و تغییر در کدهای آن او از افراد دیگر در این مسیر دعوت به همکاری کرد.

دو نفر به همکاری با مت پرداختند و دوستش پیشنهاد نام گذاری سیستم جدید را به نام WordPress به او داد. بدین ترتیب وردپرس در بهار سال 2003 اجرایی شد و تا به امروز بروزرسانی می‌شود.

شاید آنها در ابتدا فکرش را هم نمی‌کردند که چیزی که قرار است بسازند تبدیل به محبوب‌ترین در نوع خودش شود. چیزی که هزاران شغل و میلیون‌ها سایت جدید به وجود آورد و یک صنعت جدید را در اینترنت پایه‎گذاری کند. پلتفرمی که باعث شده طراحان ، برنامه‌نویسان ، بلاگر‌ها ، صاحبان کسب‌وکار و حتی افراد عادی هم با کمک آن در فضای آنلاین حضور پیدا کنند و حتی به کسب‌ درآمد اینترنتی بپردازند.

در ادامه تحولات مهم صورت گرفته در وردپرس از گذشته تا به امروز آورده شده است. اگر زیاد راغب به دانستن آن یا درگیر اصطلاحات فنی شدن در ابتدای کار نیستید از مطالعه این قسمت صرف نظر کرده و به مطالعه قسمت بعدی یعنی اکوسیستم وردپرس بپردازید.

• سال 2003 :

اولین نسخه از وردپرس عرضه شد. این نسخه بر پایه سیستم B2 ساخته شده بود و بهبود‌های چشمگیری نسبت به آن پیدا کرده بود. از جمله بهبود رابط کاربری ادمین و قالب‌های جدید.

• سال 2004 :

نسخه 1.2 وردپرس با ساختار جدید و معرفی پلاگین‌ها (افزونه‌ها) برای اولین بار عرضه شد. این ساختار جدید باعث شد کارایی سیستم وردپرس به شدت افزایش پیدا کند. خیلی از برنامه نویسان پلاگین‌های جدیدی نوشتند که امکانات جدیدی به وردپرس اضافه می‌کرد.

در همین سال رهبر صنعت وبلاگدهی یعنی Moveable Type شرایط جدیدی را برای استفاده از سیستمش اعلام کرد که به مذاق خیلی از کاربرانش خوش نیامد و آن‌ها ترجیح دادند به سیستم وبلاگدهی جدیدی روی بیاورند. در نتیجه با ویژگی‌های منحصر بفرد وردپرس بیشتر کاربران ترجیح دادند از سرویس وبلاگدهی وردپرس استفاده کنند.

• سال 2005 :

وردپرس 1.5 با معرفی ساختار برگه‌ها ، ابزار مدیریت نظرات کاربران ، سیستم جدید قالب خود توانست دست کاربران را در ایجاد تغییرات در ظاهر سایت خود بسیار باز کند. تقریباً می‌توان گفت از این نسخه، وردپرس از ساختار صرفاً وبلاگی خود خارج شد و ساختاری وبسایت – وبلاگی به خود گرفت.

همچنین در این سال وردپرس 2 نیز عرضه شد که داشبورد مدیریتی وردپرس را کاملاً دگرگون کرد. با بهره‌گیری از جاوا اسکریپت کاربران دیگر لازم با اعمال کوچک‌ترین تغییری ( مثلاً انتخاب دسته‌بندی یا تگ یا پاک کردن یک کامنت) صفحه را مجدداً بارگذاری کنند.

همچنین در این سال پلاگین ضد اسپم Akismet معرفی شد و فایل بسیار مهم functions.php به سیستم قالب وردپرس اضافه شد.

همچنین در این سال شرکت Automattic توسط بنیان گذار وردپرس تاسیس شد.

• سال 2008 :

در این سال قابلیت‌هایی مثل شورتکدها ، آپدیت با یک کلیک و نصب پلاگین از داشبورد وردپرس معرفی گردیدند.

• سال 2010:

امتیاز وردپرس از شرکت اتوماتیک به بنیاد وردپرس واگذار شدتا خیال همه از بابت رشد وردپرس در آینده راحت شود. زیرا دیگر وردپرس وابسته به فعالیت یک شرکت یا تعدادی برنامه‌نویس نبود و هر کسی می‌توانست در رشد و توسعه آن نقش داشته باشد.

همچنین در این سال با معرفی وردپرس 3 ،قابلیت شخصی‌سازی وردپرس به شدت افزایش یافت. ویژگی ‌هایی نظیر سفارشی‌سازی نوع پست‌ها و رده‌بندی‌ها و همچنین سفارشی‌سازی بک‌گراند ، منوها و هدرها باعث شد وردپرس به یک CMS تمام عیار تبدیل شود زیرا تقریبا امکان ساخت هر سایتی را به شما می‌داد.

• سال 2011 :

ادمین بار معروف وردپرس به آن اضافه شد تا شما بتوانید هر صفحه‌ای از سایت خود را با یک کلیک ساده ویرایش کنید و لازم نباشد در پنل مدیریتی خود به دنبال آن بگردید. همچنین ساختار‌های جدید برای پست‌ها و پلاگین‌های تجاری سازی وردپرس معرفی شدند. بدین ترتیب می‌توانستید سایت خود را در کوتاه‌ترین زمان تبدیل به یک فروشگاه اینترنتی کنید!

• سال 2012 :

قابلیت پیش‌نمایش قالب ، شخصی‌سازی زنده قالب و سیستم جدید مدیریت رسانه‌ها معرفی شد. بدین ترتیب شما می‌توانستید پیش از بکارگیری یک قالب جدید پیش‌نمایش آن را روی سایت خود مشاهده کنید و گالری‌های تصاویر زیبا بسازید.

• سال 2013 :

در این سال وردپرس می‌توانست به شکل اتوماتیک و بدون دخالت شما برزرسانی شود. همچنین در این سال محبوب‌ترین سیستم مدیریت محتوای جهان شد. در آپدیت 3.8 ، وردپرس رابط کاربری واکنش‌گرای داشبورد مدیریت را معرفی کرد تا بتوانید از روی موبایل یا هر دستگاهی و با هر اندازه صفحه نمایشی سایت خود را مدیریت کنید.

• سال 2014 :

ویرایشگر پست‌های وردپرس بهبود یافت و می‌توانستید تصاویر را با کشیدن و رها کردن به پست خود اضافه کنید. همچنین قابلیت‌های مثل پلی لیست فایل‌های صوتی و پیش نمایش ابزارک‌ها به آن اضافه شد. در این سال وردپرس 4 و 4.1 با تقویت‌های صورت گرفته در هسته وردپرس معرفی شدند و دانلود‌های نسخه‌ غیر انگلیسی وردپرس از انگلیسی پیشی گرفت.

• سال 2015 :

بومی ‌سازی‌های وردپرس به زبان‌های مختلف قوت گرفت ، ساپورت اموجی ها به وردپرس اضافه شد و زیر بنای REST API شکل گرفت که امکان هماهنگ‌سازی سایت با سایر نرم‌افزارها را به شدت راحت می‌کرد. همچنین در این سال ووکامرس که قدرتمند‌ترین افزونه فروشگاه ساز وردپرس بود توسط شرکت اتوماتیک (شرکت بنیان گذار وردپرس) خریداری شد.

• سال 2016 :

قابلیت‌هایی نظیر آپدیت همزمان افزونه‌ها و قالبها ، ریکاوری محتوا با استفاده از مرورگر کاربر و پشتیبانی از CSS سفارشی برای شخصی‌سازی قالب‌ها و همچنین پشتیبانی از پروتکل HTTPS برای وردپرس معرفی شدند.

• سال 2017:

وردپرس 4.8 و 4.9 معرفی شدند. قابلیت اضافه کردن فایل صوتی ، ویدئویی ، گالری تصاویر و نوشتن کدهای HTML , CSS به صورت مستقیم  در ابزارک‌ها فراهم شد.

• سال 2018 :

وردپرس 5 عرضه شد. ویراشگر وردپرس به طوری کلی دگرگون شد. ویراشگر وردپرس از یک صفحه ساده متنی به یک ویرایشگر بلوکی به نام گوتنبرگ تبدیل شد.

• سال 2019 و 2020 :

بلوک‌های جدیدی به گوتنبرک اضافه شد . فیلدهای سفارشی به منو افزوده شد. نمایش وضعیت سلامت سایت به داشبورد وردپرس افزوده شد. بارگذاری تصاویر به صورت lazy-load انجام شد. پلاگین‌ها و قالبها قابلیت آپدیت اتوماتیک پیدا کردند.  نقشه سایت به صورت پیشفرض به وردپرس افزوده شد.

اکوسیستم وردپرس

رشد افسانه‌ای وردپرس باعث شد یک اکوسیستم بزرگ حول آن پدید بیاید. وردپرس با توجه به اپن سورس بودنش باعث اشتغال و درآمدزایی هزارن نفر از جمله برنامه‌نویسان ، طراحان ، بلاگرها ، بازاریاب‌ها ، شرکت‌های میزبانی وب ، فروشگاه‌ها و سازندگان قالب و افزونه در سرتاسر جهان شد. همچنین وردپرس به صاحبان سایت‌ها هم منفعتی بزرگ رساند و  باعث صرفه‌جویی در هزینه‌های ایجاد و نگه‌داری سایت برای آن‌ها گردید و ورود به دنیای کسب‌وکار اینترنتی را برای آن‌ها آسان کرد.

پس بهتر است در ادامه به عناصری که اکوسیستم وردپرس را تشکیل می‌دهند اشاره کنم :

• فروشگاه‌های قالب و افزونه :

اکثر افراد ترجیح می‌دهند برای وب‌سایت خود از قالب‌های رایگان که تعدادشان کم هم نیست استفاده نکنند و با پرداختی مبلغی اندک یک قالب حرفه‌ای برای وب‌سایتشان تهیه کنند. در کنار آن خیلی از برنامه نویسان شروع به کدنویسی پلاگین‌های جالب و کاربردی کردند که امکانات بی‌نظیری را به وردپرس اضافه می‌کرد.

با توجه به نیاز روز افزون کاربران به پلاگین‌ها و قالب‌های حرفه‌ای، فروشگاه‌های واسطه‌ای به وجود آمدند که ارتباط بین برنامه‌نویسان و کاربران وردپرس را برقرار می‌کردند. بدین ترتیب برنامه نویسان، قالب‌ها و پلاگین‌های خود را در این فروشگاه‌ها ثبت می‌کردند تا همه افراد بتوانند با پرداخت هزینه‌ای اندک نسبت به تهیه این موارد اقدام کنند.

نکته اینکه این فروشگاه‌ها جدای از مخزن وردپرس فعالیت می‌کنند که قالب‌ها و افزونه‌های فراوان رایگانی در آن وجود دارد. از جمله معروف‌ترین این فروشگاه‌ها در سطح جهان میتوان به ThemeForest برای قالب وردپرس و codecanyon برای افزونه‌های وردپرس اشاره کرد که هر دو زیر نظر فروشگاه envato فعالیت می‌کنند.

البته در ایران هم فروشگاه‌های وردپرسی وجود دارند که یا محصولات برنامه‌نویسان ایرانی در آن قرار می‌گیرد و یا محصولات خارجی به شکل فارسی شده عرضه می‌شوند. اگر محصولات خارجی را از فروشگاه‌های ایرانی تهیه می‌کنید معمولاً لایسنس اصلی افزونه‌ها و قالب‌ها به شما تعلق نمی‌گیرد و امکان پشتیبانی مستقیم از شرکت سازنده را از دست خواهید داد. با این حال خیلی از کاربران ایرانی به علت مقرون بصرفه‌تر بودن قیمت‌ها ، قالب‌ها و پلاگین‌های خود را از فروشگاه‌های ایرانی تهیه می‌کنند.

• فروشگاه‌ساز‌های وردپرس :

به وسیله وردپرس به جز سایت‌های فروشگاهی امکان ساخت هر وب‌سایتی وجود داشت. بنابراین شرکت‌های مختلفی روی ایجاد این قابلیت در وردپرس تمرکز کردند. در نتیجه پلاگین‌های معروف woo commerce و easy digital downloalds ایجاد شدند. شما به وسیله این پلاگین‌ها تقریباً می‌توانستید هر محصول فیزیکی ( مثل لوازم خانگی ) ، دیجیتال ( مثل فایل‌های ویدیویی ) و مجازی ( مثل بلیت و…) را به فروش برسانید.

در کنار آن افزونه‌های همکاری در فروش (Affilate) به وجود آمدند که به فروشگاه‌ها اجازه می‌داد تا در ازای بازاریابی محصولاتشان به کاربران پورسانت پرداخت کنند. همچنین افزونه‌های چندفروشندگی به وجود آمدند تا فروشگاه‌های بزرگ بتوانند از تامین کنندگان مختلف برای فروش کالایشان در سایتشان دعوت کنند.  بدین صورت یک فروشگاه اینترنتی تبدیل به یک بازار بزرگ (market place) می‌شد که فروشگاه‌های مختلفی در آن به فعالیت می‌پرداختند.

• برنامه نویسان و طراحان :

شاید خیلی افراد گسترش وردپرس را به ضرر برنامه‌نویسان و طراحان سایت می‌دانستند چون وردپرس امکان طراحی سایت را بدون کدنویسی برای هر فردی امکان پذیر می‌کرد. اما بالعکس شیوع وردپرس باعث اشتغال و درآمد بیشتر برنامه‌نویسان شد. خیلی از برنامه‌نویسان شروع به کد نویسی قالب‌ها و پلاگین‌های کاربردی و زیبا کردند و آن‌ها را در فروشگاه‌های وردپرسی قرار دادند. با توجه به همه‌گیری وردپرس فروش قالب و افزونه‌های آن‌ها غیرقابل تصور بود به طوری که برخی فروشندگان قالب و افزونه وردپرسی اکنون درآمد میلیون دلاری دارند!

همچنین خیلی از صاحبان وب‌سایت‌ها ترجیح دادند از قالب‌ها و افزونه‌های شخصی و سفارشی برای وب‌سایت خود استفاده کنند. بدین ترتیب تعداد سفارشات برنامه‌نویسان مسلط به وردپرس به طوری عجیبی در سایت‌های فری‌لنسری ( آزادکاری) به شدت افزایش یافت.

با توجه به سادگی کار با وردپرس خیلی از شرکت‌های طراحی سایت هم تصمیم گرفتند از سیستم مدیریت محتوای وردپرس برای طراحی سایت‌های مشتریان خود استفاده کنند.

• مشاوران و پشتیبانان وردپرس :

برنامه‌نویسان تنها افرادی نبودند که از رشد وردپرس به درآمد رسیدند. با توجه به سادگی و ارزان بودن وردپرس خیلی از کسب‌وکارها به استفاده از آن برای ساخت سایت کسب‌وکار خود روی آوردند. همین مسئله باعث شد مشاوران وردپرس ظهور پیدا کنند که به افرادی که قصد راه‌اندازی سایت داشتند مشورت لازم را در جهت انتخاب هاست ، دامین ، قالب و افزونه‌های وردپرسی را می‌دادند.

همچنین با توجه با سادگی کار با وردپرس خیلی از کسب‌وکارها از استخدام نیروی متخصص کامپیوتر سرباز زدند و اداره سایت خود را به نیرو‌‌های اداری خود سپردند. بدین‌ترتیب نیاز به افرادی فنی‌تر احساس می‌شد که در مواقعی خاص بتوانند به صاحبان وب‌سایت‌ها کمک کنند. پس پشتیبانان وردپرس ظهور پیدا کردند که مشکلات فنی سایت‌ها را با دریافت مبلغی ناچیز و از راه دور در کوتاه‌ترین زمان ممکن حل می‌کردند.

• هاستینگ ( میزبانی ) سایت‌های وردپرسی:

هر وب‌سایتی برای اینکه در دسترس عموم افراد قرار بگیرد باید از خدمات میزبانی(هاستینگ) یک شرکت استفاده کند. در واقع به جای اینکه صاحبان سایت‌ها هزینه گزافی بابت تهیه یک وب سرور بپردازند با مبلغی ناچیز فضایی را (Host) به صورت ماهیانه یا سالیانه اجاره می‌کنند تا فایل‌های وب‌سایتشان در آنجا نگه‌داری و پردازش شود.

با توجه به آمار روز افزون سایت‌های وردپرسی شرکت‌های هاستینگ تصمیم به ایجاد هاست مخصوص و بهینه شده برای کاربران وردپرسی گرفتند و حتی خدماتی مثل نصب وردپرس ، بکاپ گیری منظم ، سیستم کشینگ حرفه‌ای و تامین گواهی SSL را به رایگان برای کاربران خود انجام دهند. استقبال کاربران وردپرسی از این خدمات میزبانی بی‌نظیر بود و شرکت‌هایی که امروزه میزبانی و خدمات ویژه وردپرس را ارایه می‌دهند از سودمندترین شرکتهای هاستینگ هستند.

• سایت‌های آموزشی و خبری وردپرس :

از آنجایی که وردپرس هر روز در حال بروزرسانی است و تعداد کاربران آن روز به روز در حال افزایش است؛ آگاهی از خبرها ، پلاگین‌ها ، قالب‌های جدید و خدمات حول آن یک امر ضروری برای افراد فعال در حوزه وردپرس است. بنابراین سایت‌هایی به وجود آمدند که آخرین اخبار وردپرس را منتشر کرده و به معرفی قالب‌ها و افزونه‌های مختلف می‌پردازند.

همچنین نیاز به آموزش‌های مختلف کار با وردپرس و قالب‌ها و افزونه‌های آن بیش از پیش احساس شد. همین موضوع باعث رشد چشمگیر ویدئو‌ها ، پادکست‌ها و دوره‌های آموزشی مختلف با محوریت وردپرس گشته است.

• کتاب‌های آموزشی وردپرس:

وقتی یک پدیده در هر زمینه‌ای به وجود می‌آید هیچ بعید نیست که کتاب‌های مختلفی در آن حوزه نوشته شود. امروزه کتاب‌های حوزه وردپرس تبدیل به پرفروش‌ترین کتاب‌های حوزه وب گردیده‌اند. این کتابها هر چیزی را از صفر، از ساخت سایت وردپرسی گرفته تا سئو و بازاریابی اینترنتی پوشش می‌دهند.

البته تنها نویسندگان متخصص کامپیوتر از وردپرس سود نبردند. با توجه به اهمیت تولید محتوا در فضای وب، خیلی از صاحبان کسب‌وکار از نویسندگان متخصص صنعت خود کمک خواستند تا مطالبی را برای انتشار در وب‌سایت آن‌ها آماده کنند و مبلغی را به ازای آن دریافت کنند و البته چون بیشتر سایت‌ها با وردپرس طراحی شده‌اند پس تسلط به وردپرس یک امتیاز برای تولید کنندگان محتوا در هر حوزه‌ای محسوب می‌شود. وردپرس باعث گسترش بازار کار نویسندگان و تولیدکنندگان محتوا در هر صنعتی شده است. خیلی از کسب‌وکارها حتی برای نوشتن متون تبلیغاتی صفحات وب خود از متخصصان حوزه تبلیغات (کپی رایترها) کمک می‌گیرند.

• بازاریابان اینترنتی :

ساخت وب‌سایت اولین قدم برای رسیدن به درآمد اینترنتی است و تازه بعد از ایجاد سایت کار اصلی شما یعنی جذب مخاطب به وب‌سایت خود و تبدیل آن‌ها به مشتری شروع می‌شود. پس جدای از آموزش‌های ساخت سایت با وردپرس ، آموزش‌های بازاریابی اینترنتی نیز با اقبال گسترده‌ای رو‌به‌رو شد.

هم‌اکنون سایت‌های زیادی در زمینه‌های مختلفی مثل بلاگری ، تبلیغات آنلاین ، بازاریابی محتوایی ، جذب بازدید‌کننده ، ایمیل مارکتینگ و دیجیتال مارکتینگ ایجاد شده است. تعداد زیادی کسب‌وکار جدید از دل این نیازها به وجود آمده که امروزه به روش‌های مختلفی به صاحبان سایت‌های وردپرسی کمک می‌کنند فروش آنلاین خود را افزایش دهند.

• مشارکت کنندگان و فعالیت‌های داوطلبانه :

همانطور که گفتم وردپرس یک سیستم منبع باز است و افراد مختلف می‌توانند در توسعه و آپدیت وردپرس مشارکت داشته باشند. خیلی از برنامه‌نویسان تمام زمان ، وقت و انرژی خود را به صورت داوطلبانه و بدون دریافت دستمزد وقف می‌کنند تا وردپرس همچنان بروز باشد و همه افراد بتوانند به طور کاملاً رایگان از آن استفاده کنند.

این فعالیت داوطلبانه تنها مخصوص توسعه دهندگان هسته وردپرس نیست و اگر نگاهی به مخزن وردپرس بیاندازید با انبوهی از افزونه‌ها و قالب‌های رایگان وردپرس رو‌به‌رو می‌شوید که دارای بالاترین کیفیت ممکن هستند. پس واجب است دفعه بعد که افزونه‌ای رایگان را از مخزن وردپرس دانلود کردید حتماً به پاس قدردانی از این فعالیت داوطلبانه با ثبت نظر و امتیاز مثبت خود برای این افراد حداقل دلگرمی ممکن را ایجاد کنید.

• همایش‌های وردپرس :

WordCamps نام رویدادهای سالیانه‌ای است که به شکل داوطلبانه در سراسر جهان برای کاربران و توسعه‌دهندگان وردپرس برگزار می‌شود. این رویدادها برای همه افراد از مبتدی تا حرفه‌ای مناسب بوده و فرصت مناسبی برای افزایش دانش وردپرسی و شبکه‌سازی با افراد مختلف است. لازم بذکر است که مکان رویداد اصلی همه ساله در سان فرانسیسکو می‌باشد که با سخنرانی “مت مولنوگ” بنیانگذار وردپرس آغاز می‌شود.

جدای از رویدادهای رسمی و سالیانه، خیلی از افراد به شکل داوطلبانه دور‌همی‌های ماهیانه‌ای را در سراسر دنیا تشکیل می‌دهند و به تبادل نظر درباره موضوعات مختلف حوزه وردپرس می‌پردازند.

مراحل راه‌اندازی سایت با وردپرس

بسیار خب؛ با مطالعه این مطلب تقریباً با پیش‌نیاز‌ها و دانش لازم برای راه‌اندازی یک وب‌سایت وردپرسی آشنا شده‌اید. در ادامه ترجیح می‌دهم به جای طولانی‌تر کردن این مطلب شما را به صورت قدم به قدم با فرآیند ساخت یک سایت وردپرسی آشنا کنم و در هر گام شما را به راهنما و مطلبی کامل‌تر درباره آن موضوع ارجاع دهم تا به طور کامل و جامع تبدیل به یک وب مستر تمام عیار وردپرسی گردید.

شما تمام مراحل بالا را به راحتی می‌توانید در کم‌تر از یک روز طی کنید! خیلی از کسب‌وکارها زمان و هزینه زیادی را در راه‌اندازی و ساخت سایت خود هدر می‌دهند؛ در حالیکه می‌توانند به وسیله وردپرس به مقدار بسیار زیادی در امور مربوط به راه‌اندازی و نگه‌داری سایت خود صرفه‌جویی کنند.

پس توصیه می‌کنم جز در موارد خاص که 90 درصد وب‌سایت‌ها شامل حال آن نمی‌شوند؛ زیاد روی راه‌اندازی وب‌سایت خود وسواس به خرج ندهید. سایت خود را زودتر بنا کنید و یادتان باشد کار اصلی شما تازه بعد از راه‌اندازی وب‌سایت شروع می‌شود و شما باید بیشتر وقت و سرمایه خود را روی تولید محتوا و بازاریابی اینترنتی بگذارید. حتماً تجربه خود را از کار با وردپرس در زیر این مطلب برایم بنویسید.